การฟ้องคดีอาญาของผู้เสียหาย : ศึกษาเฉพาะกรณีพนักงานอัยการมีคำสั่งไม่ฟ้อง

Abstract

การดำเนินคดีอาญาในสมัยดั้งเดิมเกือบทุกประเทศจะใช้หลักการดำเนินคดีอาญาโดยผู้เสียหายโดยถือว่าเป็นสิทธิและหน้าที่ของผู้เสียหายที่จะต้องฟ้องร้องดำเนินคดีเพื่อเป็นการแก้แค้นทดแทนแก่ผู้กระทำผิดด้วยตนเอง ต่อมาหลักการดำเนินคดีอาญาได้ถูกพัฒนาเปลี่ยนแปลงเป็นหลักการดำเนินคดีอาญาโดยรัฐซึ่งถือว่าการดำเนินคดีอาญาเป็นหน้าที่ของรัฐโดยเจ้าหน้าพนักงานของรัฐเท่านั้นเป็นผู้มีอำนาจในการฟ้องคดีอาญา ส่วนเอกชนผู้ได้รับความเสียหายไม่มีสิทธิฟ้องคดีอาญาด้วยตนเอง ในประเทศไทยกฎหมายบัญญัติให้การฟ้องคดีอาญาเป็นอำนาจของพนักงานอัยการแต่ในขณะเดียวกันผู้เสียหายก็มีสิทธิฟ้องคดีอาญาได้ด้วย จากการศึกษาพบว่าการที่กฎหมายบัญญัติให้ผู้เสียหายมีสิทธิฟ้องคดีอาญาด้วยตนเองถึงแม้ว่าพนักงานอัยการจะสั่งไม่ฟ้องคดีนั้นแล้วก็ตาม ได้ส่งผลกระทบต่อการดำเนินคดีอาญาของรัฐและส่งผลกระทบต่อสิทธิของบุคคลผู้ถูกกล่าวหาในคดีอาญาอย่างมาก อาทิเช่น อาจจะถูกดำเนินคดีอาญา 2 ครั้ง อันเป็นการต้องห้ามตามหลักที่ว่าบุคคลจะไม่ถูกดำเนินคดีอาญา 2 ครั้งในความผิดเดียวกันประกอบกับในปัจจุบันได้มีกฎหมายและระเบียบที่กำหนดขึ้นเพื่อควบคุมการใช้ดุลพินิจในการสั่งไม่ฟ้องคดีของพนักงานอัยการอย่างรัดกุม จึงอาจกล่าวได้ว่าการสั่งคดีของพนักงานอัยการเป็นไปด้วยความมีเหตุผล ความถูกต้องอยู่บนหลักการของพยานหลักฐานที่รวบรวมได้ในชั้นสอบสวน และแม้พนักงานอัยการจะสั่งไม่ฟ้องคดีอาญาก็หาได้ทำให้คดีอาญานั้นระงับลงไปไม่ เพราะหากมีพยานหลักฐานใหม่เกิดขึ้นก็อาจมีการนำพยานหลักฐานนั้นมาสอบสวนและดำเนินการสั่งคดีอีกครั้งหนึ่งได้ การที่จะให้ผู้เสียหายฟ้องคดีอาญาได้แม้พนักงานอัยการจะมีคำสั่งไม่ฟ้องจะไม่ส่งผลดีต่อการดำเนินกระบวนการยุติธรรมทางอาญาแต่ประการใด ดังนั้น ผู้เขียนจึงเสนอแนะให้มีการปรับปรุงบทบัญญัติกฎหมายและระเบียบปฏิบัติที่เกี่ยวกับการดำเนินคดีอาญา โดยตัดอำนาจในการฟ้องคดีอาญาของผู้เสียหายในคดีที่พนักงานอัยการมีคำสั่งไม่ฟ้อง เพื่อเป็นการขจัดผลกระทบที่เกิดจากการใช้สิทธิฟ้องคดีอาญาของผู้เสียหายในกรณีดังกล่าวให้หมดไป