การเปลี่ยนแปลงตามฤดูกาลของฟอสฟอรัส ที่สิ่งมีชีวิตนำไปใช้ได้ในทะเลสาบสงขลา

Abstract

ตัวอย่างน้ำและตะกอนจากทะเลสาบสงขลาถูกนำมาวิเคราะห์หาปริมาณฟอสฟอรัสที่สิ่งมีชีวิตใช้ได้ที่อยู่ในรูปต่าง ๆ เพื่อศึกษาการเปลี่ยนแปลงตามฤดูกาลของปริมาณฟอสฟอรัสดังกล่าว โดยเก็บตัวอย่างจากสถานีต่าง ๆ ที่กำหนดทุก 3 เดือน ตั้งแต่เดือนกรกฎาคม 2527 ถึง เดือนเมษายน 2528 ซึ่งระยะเวลาดังกล่าวสามารถแบ่งได้เป็น 2 ฤดู คือ ฤดูฝน และฤดูแล้ง ตัวอย่างน้ำที่เก็บได้นำมากรองแล้ววิเคราะห์ปริมาณฟอสฟอรัสที่ละลายน้ำทั้งหมดและส่วนที่สิ่งมีชีวิตใช้ได้พบว่ามีค่าตลอดปีอยู่ระหว่าง 0.50-3.87 และ 0.50-1.65 ไมโคลโมล/ลิตร ตามลำดับ สารแขวนลอยที่ได้จากการกรองน้ำและตัวอย่างตะกอนที่อบและร่อนแล้วนำมาสกัดด้วยกรด แล้วนำสารละลายที่สกัดได้มาวิเคราะห์ปริมาณฟอสฟอรัสที่สิ่งมีชีวิตใช้ได้ ซึ่งพบว่ามีค่าตลอดปีอยู่ระหว่าง 0.51-11.19 ไมโครโมล/ลิตร และ 0.58-12.74 ไมโครโมล/กรัมตะกอน ตามลำดับ จากการศึกษาพบว่าฟอสฟอรัสที่สิ่งมีชีวิตใช้ได้ทุกรูปมีการเปลี่ยนแปลงปริมาณตามฤดูกาล การเปลี่ยนแปลงนี้แสดงให้เห็นถึงการแลกเปลี่ยนฟอสฟอรัสระหว่างน้ำกับตะกอนของทะเลสาบ และทะเลสาบมีการปรับสมดุลระหว่างปริมาณฟอสฟอรัสกับอัตราการนำฟอสฟอรัสไปใช้โดยแพลงตอนพืชตลอดเวลา