การวิเคราะห์ทางเศรษฐมิติของการกระจายรายได้ ในภาคเกษตรกรรมภายใต้ระบบการเชี่อมโยง ระหว่างจุลภาคกับมหภาค

Abstract

การวิจัยครั้งนี้มีจุดมุ่งหมายเพื่อศึกษาเชิงมหภาคของการกระจายรายได้ในภาคเกษตรกรรมของไทยโดยการใช้แบบจำลองพึ่งพิง (Simultaneous equations) ในการศึกษาดูผลกระทบของนโยบายที่มีต่อระดับความกินดีอยู่ดีของครัวเรือนเกษตรกรและการกระจายรายได้ในภาคเกษตรกรรม ผลการวิจัยได้แบ่งเป็น 3 ส่วน คือส่วนแรกนำเสนอการวิเคราะห์ความเหลื่อมล้ำของรายได้ในภาคเกษตรกรรมของไทย ซึ่งผลที่ได้จากการวิเคราะห์พบว่าค่าสัมประสิทธิ์นิจิที่คำนวณมีค่าเท่ากับ 0.572 อันแสดงถึงความไม่เท่าเทียมกันของการกระจายรายได้ในภาคเกษตรกรรมอยู่ในระดับสูง ส่วนที่สองได้นำเสนอการวิเคราะห์ของโครงการแม่บทในเรื่องปัจจัยที่เป็นตัวกำหนดการกระจายรายได้ โดยแยกการวิเคราะห์ออกเป็นปัจจัยระยะสั้นและระยะยาว ซึ่งในแบบจำลองที่ศึกษาปัจจัยระยะสั้น ได้กำหนดให้รายได้ของครัวเรือนขึ้นอยู่กับปัจจัยต่างๆ 4 ประการ ได้แก่ การใช้แรงงาน รายได้สุทธิจากฟาร์ม เงินทุน และประสิทธิภาพของฟาร์ม ผลจากการวิเคราะห์พบว่า การใช้แรงงาน รายได้สุทธิจากฟาร์ม เงินทุน มีอิทธิพลต่อรายได้โดยมีความสัมพันธ์กับรายได้ในทางบวก และมีค่าความยืดหยุ่นของตัวแปรอิสระต่อตัวแปรตามเท่ากับ 0.193 0.144 และ 0.043 ตามลำดับ อย่างไรก็ตาม จากกาศึกษาปรากฏว่าข้อมูลตัวแปรประสิทธิภาพของฟาร์มไม่มีนัยสำคัญพอที่จะนำมาอธิบายได้ สำหรับผลของปัจจัยระยะยาวที่มีต่อการกำหนดรายได้ พบว่าขนาดการถือครองที่ดินและปัจจัยสัดส่วนแรงงานหญิงในครัวเรือนจะมีความสัมพันธ์ทางบวกกับรายได้ สำหรับปัจจัยทางด้านการศึกษาของหัวหน้าครัวเรือน ปรากฏว่า ครัวเรือนซึ่งหัวหน้าครัวเรือนได้รับการศึกษาระดับมัธยมศึกษาจะมีผลต่อรายได้ในทิศทางบวกโดยมีค่าความยืดหยุ่นเท่ากับ 0.027 ส่วนกรณีตัวแปรการศึกษาระดับชั้นประถมศึกษาและระดับสูงกว่ามัธยมศึกษาไม่มีนัยสำคัญที่จะทำมาอธิบายได้ สำหรับปัจจัยโครงสร้างพื้นฐานและบริการจากรัฐพบว่าปัจจัยจากมีกระแสไฟฟ้าใช้เท่านั้นที่มีนัยสำคัญในการอธิบายการกำหนดรายได้ โดยมีความสัมพันธ์ในทางเดียวกัน ในส่วนสุดท้าย นำเสนอผลการวิเคราะห์ผลกระทบของนโยบายที่มีต่อการกระจายรายได้ในภาคเกษตรกรรม โดยเปรียบเทียบผลของนโยบาย 3 ประการ คือการเพิ่มการส่งออกมูลค่า 1,000 ล้านบาท การเพิ่มเงินกู้ทางการเกษตร 1,000 ล้านบาท และการลดลงของค่าจ้างทางการเกษตรร้อยละ 20 ผลการวิเคราะห์แสดงให้เห็นว่า การลดลงของค่าจ้างทางการเกษตร และการเพิ่มขึ้นของการส่งออกมีผลให้รายได้ครัวเรือนเกษตรเพิ่มขึ้นโดยมีอัตราการเพิ่มร้อยละ 1.88 และ 0.012 ตามลำดับ ในขณะที่นโยบายสินเชื่อทางการเกษตรมีผลให้รายได้ของครัวเรือนลดลงร้อยละ 0.058 อย่างไรก็ตามเมื่อพิจารณาค่าสัมประสิทธิ์จินิ พบว่า การใช้นโยบายเพิ่มเงินกู้ทางการเกษตร และการลดลงของค่าจ้างทางการเกษตรทำให้การกระจายรายได้ดีขึ้น ตรงกันข้าม การขยายตัวของการส่งออกมีผลให้การกระจายรายได้เลวลง