สิทธิของจำเลยที่จะได้รับการพิจารณาคดีโดยรวดเร็ว

Abstract

การพิจารณาคดีในระบบกล่าวหานั้น การพิจารณาจะดำเนินไปเสมือนหนึ่ง การแข่งขันระหว่างโจทก์และจำเลย ฝ่ายโจทก์จะรวบรวมพยานหลักฐานเพื่อพิสูจน์ข้อกล่าวหา ให้ปรากฏแน่ชัดโดยปราศจากข้อสงสัยว่าจำเลยเป็นผู้กระทำผิดจริง และจำเลยก็จะกระทำอย่างดีที่สุดเพื่อให้ต้นพ้นมลทิน ส่วนรัฐมีหน้าที่วางตนเป็นกลาง และคอยควบคุมการดำเนินกระบวนพิจารณาให้เป็นไปโดยเที่ยงธรรม การพิจารณาคดีโดยรวดเร็ว เป็นหลักการสำคัญประการหนึ่งของหลักนิติธรรมที่มุ่งคุ้มครองจำเลยผู้อยู่ในฐานะเสียเปรียบในการดำเนินคดีตามระบบกล่าวหา นานาประเทศยอมรับว่าเป็นสิทธิสำคัญที่จำเลยพึงได้รับในระหว่างการพิจารณาคดี การพิจารณาคดีโดยรวดเร็วมีวัตถุประสงค์เพื่อ (1) ป้องกันการใช้อำนาจเกินขอบเขตของเจ้าหน้าที่ (2) ป้องกันมิให้เลยถกจองจำนานเกินกว่าเหตุและ (3) เพื่อคุ้มครองสิทธิของจำเลยให้ได้รับการพิจารณาในเวลาอันสมควร อย่างไรก็ดีการดำเนินกระบวนการจะเป็นไปตามหลักการพิจารณาคดีโดยรวดเร็วหรือไม่ มิได้มุ่งเฉพาะระยะเวลาอันสั้นในการดำเนินกระบวนการพิจารณาเท่านั้น ทั้งนี้เพราะจำเลยได้รับการสันนิษฐานไว้ก่อนว่าเป็นผู้บริสุทธิ์ จึงอยู่ในสถานะที่ต้องได้รับการคุ้มครองสิทธิเสรีภาพอย่างสมบูรณ์ แม้ว่าการคุ้มครองสิทธิของจำเลยดังกล่าว จะเป็นอุปสรรคที่ทำให้เกิดความล่าช้าในการพิจารณาคดีก็ตาม ถือว่าเป็นความจำเป็นที่ต้องยอมรับและเพื่อให้คู่ความในคดีได้รับการพิจารณาในศาลยุติธรรมโดยเท่าเทียมกัน โจทก์หรือผู้เสียหายซึ่งเป็นบุคคลที่พึงได้รับการเยียวยาจากรัฐ จะต้องมีสิทธิและความสามารถในการต่อสู้คดีอย่างเต็มที่ด้วย วิทยานิพนธ์นี้จึงมุ่งศึกษาเปรียบเทียบถึงระบบการพิจารณาคดีโดยรวดเร็วของต่างประเทศและประเทศไทย เพื่อสรุปหาแนวทางและความเป็นไปได้ในการทำให้ระบบการดำเนินคดีอาญาโดยรวดเร็วของไทยมีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น