การให้ประชาชนเข้าถึงเอกสารของทางราชการในประเทศไทย

Abstract

ความไม่โปร่งใสของกระบวนการตัดสินใจหรือดำเนินงานของฝ่ายปกครองอันเนื่องมาจากความลับทางราชการที่ฝังรากลึกและมีอยู่มากเกินไปย่องเป็นปัจจัยสำคัญที่ส่งผลกระทบต่อประสิทธิภาพและความชอบด้วยกฎหมายของการดำเนินงานทางปกครอง ความสำคัญของเรื่องจึงอยู่ที่การควบคุมให้ความลับทางราชการอยู่ในขอบเขตที่จำกัดเท่าที่จำเป็นในการบริหารราชการ ส่วนวิธีการในการควบคุมนั้นก็สามารถศึกษาจากระบบกฎหมายและประสบการณ์ของต่างประเทศ เพราะปัญหาในเรื่องการบริหารงานราชการให้มีประสิทธิภาพ และปัญหาการคุ้มครองสิทธิเสรีภาพของประชาชน จากการทำนิติกรรมทางปกครองที่ไม่ชอบด้วยกฎหมายนั้นต่างก็เป็นปัญหาที่ทุกประเทศประสบและต้องการแก้ปัญหานี้ แนวความคิดเรื่อง "การให้ประชาชนเข้าถึงเอกสารของทางราชการ" เป็นผลผลิตของหลักประชาธิปไตยที่เรียกร้องให้ประชาชนเข้ามีส่วนร่วมในการควบคุมและตรวจสอบฝ่ายปกครอง ยิ่งกว่านั้นแนวความคิดดังกล่าวยังเป็นมาตรการในการควบคุมและตรวจสอบฝ่ายปกครองที่มีลักษณะเป็นสากล เพราะจากการศึกษาพบว่าในหลายประเทศไม่ว่าจะมีระบบกฎหมายที่จัดอยู่ในกลุ่ม Common law หรือ Civil law ต่างก็ได้นำมาตรการนี้ไปใช้ในประเทศของตน สำหรับประเทศไทย การนำมาตรการดังกล่าวเข้ามาประยุกต์ใช้จะสามารถลดอิทธิพลของความลับทางราชการลงได้ อันจะส่งผลให้การบริหารราชการนั้นตอบสนองประโยชน์ของประชาชนมากขึ้น และเป็นการคุ้มครองสิทธิเสรีภาพของประชาชนให้รอดพ้นจากนิติกรรมทางปกครองที่ไม่ชอบด้วยกฎหมายได้ ดังนั้นจึงมีความจำเป็นที่จะต้องสร้างแนวความคิดในเรื่องการให้ประชาชนเข้าถึงเอกสารของทางราชการให้เกิดขึ้นในระบบกฎหมายและระบบราชการของไทย