ปราชญ์ชาวบ้านกับกระบวนการเสริมศักยภาพในการพึ่งตนเองของเกษตรกร : กรณีศึกษา มหาชีวาลัยอีสาน

Abstract

วิทยานิพนธ์ฉบับนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษา 1) ความสัมพันธ์ระหว่างเครือข่ายปราชญ์ชาวบ้านและพหุภาคีภาคอีสานกับมหาชีวาลัยอีสาน ในการสร้างกระบวนการเรียนรู้เพื่อการพึ่งตนเอง 2) เพื่อศึกษาวิธีการสร้างกระบวนการเรียนรู้เพื่อพัฒนาศักยภาพการพึ่งตนเองตามแนวทางเศรษฐกิจพอเพียงของมหาชีวาลัยอีสาน 3) เพื่อศึกษาการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมของเกษตรกรเกี่ยวกับการพึ่งตนเองเมื่อเข้าร่วมกระบวนการพัฒนาศักยภาพกับมหาชีวาลัยอีสาน โดยใช้วิธีการวิจัยเชิงคุณภาพจากการเก็บตัวอย่างข้อมูลเชิงลึกและการสนทนากลุ่ม โดยเก็บข้อมูลในพื้นที่ตั้งแต่ เดือนเมษายน พ.ศ.2548-เดือนกุมภาพันธ์ พ.ศ.2550 ผลการศึกษาพบว่า 1) เครือข่ายปราชญ์ชาวบ้านและพหุภาคีภาคอีสานกับมหาชีวาลัยอีสานมีความสัมพันธ์จากการมีเป้าหมายเดียวกัน โดยมีการสร้างกระบวนการเรียนรู้จากกิจกรรมการแลกเปลี่ยนเรียนรู้และการติดต่อสื่อสารกัน 2) วิธีการสร้างกระบวนการเรียนรู้เพื่อพัฒนาศักยภาพการพึ่งตนเองตามแนวทางเศรษฐกิจพอเพียงของมหาชีวาลัยอีสาน มี 4 ขั้นตอน คือ 1.การพัฒนาทักษะการเรียนรู้ 2.การสร้างความรู้และการปรับแนวคิด 3.การสร้างพันธมิตรและแนวร่วม 4.การเผยแพร่และขยายผลความรู้ 3) การเข้าร่วมกระบวนการพัฒนาศักยภาพกับมหาชีวาลัยอีสานได้ทำให้เกษตรกรได้เรียนรู้ที่จะเปลี่ยนแปลงวิธีคิดและปรับเปลี่ยนพฤติกรรมในการผลิตของตน จากการผลิตเกษตรแบบเชิงเดี่ยวเป็นการผลิตแบบผสมผสานโดยใช้กระบวนการเรียนรู้จากการปฏิบัติและการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ ซึ่งได้ทำให้เกษตรกรบางส่วนก้าวไปสู่การพึ่งตนเองทางด้านเศรษฐกิจมากขึ้น