ผลของโปรแกรมการส่งเสริมสุขภาพแบบองค์รวมต่อคุณภาพชีวิตของสตรีวัยใกล้หมดประจำเดือนและวัยหมดประจำเดือน

Abstract

การวิจัยครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อสร้างและศึกษาประสิทธิผลของโปรแกรมและการส่งเสริมสุขภาพแบบองค์รวมต่อการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมส่งเสริมสุขภาพและคุณภาพชีวิตของสตรีวัยใกล้หมดประจำเดือนและวัยหมดประจำเดือน และศึกษาความพึงพอใจและความคิดเห็นของกลุ่มทดลองต่อโปรแกรมที่สร้างขึ้น โดยโปรแกรมสร้างขึ้นจากการศึกษาเอกสาร งานวิจัยที่เกี่ยวข้อง ทฤษฎีความเชื่อมั่นในความสามารถของตน และการสนับสนุนทางสังคม ได้กิจกรรม 10 กิจกรรม คือ การทบทวนตนเอง การเรียนรู้เรื่องวัยหมดประจำเดือน แลกเปลี่ยนประสบการณ์ คู่หูดูแลกัน การเรียนรู้และฝึกการหายใจและทำสมาธิ การเรียนรู้เรื่องออกกำลังกายและฝึกฤาษีดัดตน การเรียนรู้เรื่องโภชนาการวัยทอง วางแผนและตั้งเป้าหมาย ประเมินผลการดูแลตนเอง และคู่หูต้นแบบ โดยมีค่าดัชนีความสอดคล้องรวมเท่ากับ 0.79 การศึกษาประสิทธิผลของโปรแกรมใช้สตรีอายุ 45-59 ปี โดยเลือกแบบเจาะจงตามคุณสมบัติจากโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพชุมชน 2 แห่ง เป็นกลุ่มทดลอง 24 คน เข้าโปรแกรม 13 สัปดาห์และเข้ากลุ่มฝึกฤาษ๊ดัดตน(ตามแบบของวัดโพธิ์) สัปดาห์ละ 1 ครั้ง ฝึกเองที่บ้านสัปดาห์ละ 2 ครั้ง กลุ่มควบคุม 26 คน ใช้ชีวิตตามปกติ เก็บข้อมูล 3 ครั้ง คือ ก่อนการทดลอง หลังสิ้นสุดการทดลองทันที (สัปดาห์ที่ 13) และหลังสิ้นสุดการทดลองแล้ว 4 สัปดาห์ (สัปดาห์ที่ 17) วิเคราะห์ข้อมูลทั่วไปและความพึงพอใจด้วยร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน ทดสอบความแตกต่างของค่าเฉลี่ยระหว่างกลุ่มด้วยค่า “ที” และภายในกลุ่มโดยวิเคราะห์ความแปรปรวนแบบวัดซ้ำ ที่ระดับความมีนัยสำคัญทางสถิติ .05 ผลการศึกษา พบว่าโปรแกรมการส่งเสริมสุขภาพแบบองค์รวมที่สร้างขึ้นส่งผลให้กลุ่มทดลองมีพฤติกรรมส่งเสริมสุขภาพและมีคุณภาพชีวิตดีขึ้นได้ โดยกลุ่มทดลองมีความเชื่อมั่นในความสามารถที่จะปฏิบัติพฤติกรรมส่งสริมสุขภาพและมีการปฏิบัติพฤติกรรมส่งเสริมสุขภาพเพิ่มขึ้น มีอาการของวัยหมดประจำเดือนลดลง มีน้ำหนัก ดัชนีมวลกาย อัตราการเต้นของหัวใจขณะพัก และความดันโลหิตลดลง มีความอ่อนตัวของกล้ามเนื้อและข้อกระดูก ความอดทนของระบบไหลเวียนโลหิตและการหายใจเพิ่มขึ้น และมีคุณภาพชีวิตด้านสุขภาพกาย จิตใจ สัมพันธภาพทางสังคมและสิ่งแวดล้อมดีขึ้นจากก่อนการทดลอง และแตกต่างจากกลุ่มควบคุมอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ .05 ยกเว้นน้ำหนัก และดัชนีมวลกายที่ไม่แตกต่างจากกลุ่มควบคุม ส่วนไขมันและน้ำตาลในเลือดยังไม่สามารถสรุปได้ชัดเจน และกลุ่มทดลองมีความพึงพอใจต่อโปรแกรมระดับมากถึงมากที่สุด ผลการวิจัยนี้ แสดงให้เห็นว่าโปรแกรมการส่งเสริมสุขภาพแบบองค์รวมที่สร้างขึ้นมีผลทำให้คุณภาพชีวิตของสตรีวัยใกล้หมดประจำเดือนและวัยหมดประจำเดือนดีขึ้นได้