ภาวะซึมเศร้า ความว้าเหว่ และการเห็นคุณค่าในตนเองของผู้สูงอายุที่พักอาศัยในสถานสงเคราะห์ คนชราบ้านบางแค และที่พักผู้สูงอายุของเอกชนในเขตกรุงเทพมหานคร

Abstract

การวิจัยในครั้งนี้เป็นการวิจัยในรูปแบบการวิจัยเชิงพรรณนา ศึกษา ณ ช่วงเวลาใดเวลาหนึ่ง โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษา ความชุกของภาวะซึมเศร้า และ ศึกษาปัจจัยที่มีความเกี่ยวข้องกับ ภาวะซึมเศร้าของผู้สูงอายุ รวมทั้งศึกษาความสัมพันธ์ระหว่าง ภาวะซึมเศร้า ความว้าเหว่ และการเห็นคุณค่าในตนเอง นอกจากนั้นยังศึกษาปัจจัยทำนายของภาวะซึมเศร้าของผู้สูงอายุในสถานสงเคราะห์คนชราบ้านบางแค และที่พักผู้สูงอายุของเอกชน จำนวน 295 คน โดยแบบสอบถามที่ใช้ในการเก็บข้อมูล คือ แบบสอบถามข้อมูลส่วนบุคคล, แบบสอบถามภาวะซึมเศร้าในผู้สูงอายุ ,แบบวัดความว้าเหว่ และแบบสอบถามการเห็นคุณค่าในตนเอง โดยใช้โปรแกรม SPSS version 17 วิเคราะห์ค่าร้อยละ, ค่าเฉลี่ย, ค่าเบี่ยงเบนมาตรฐาน , การทดสอบไครสแควร์,การทดสอบทีเทส,การทดสอบความสัมพันธ์ด้วยวิธีเพียร์สัน และ การถดถอยลอจิสติกเพื่อหาปัจจัยทำนายภาวะซึมเศร้า โดยกำหนดนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ น้อยกว่า 0.05 ผลการศึกษาพบว่า กลุ่มตัวอย่างในการศึกษาครั้งนี้เป็น เพศหญิงร้อยละ 70.5 อายุเฉลี่ย 78.43±8.30 ปี ความชุกของภาวะซึมเศร้าในกลุ่มตัวอย่างพบ ร้อยละ 57.3 โดยมีคะแนนเฉลี่ยของภาวะซึมเศร้าคือ 14.40±6.87 โดยกลุ่มตัวอย่างส่วนใหญ่มีภาวะซึมเศร้าในระดับเล็กน้อย ร้อยละ 25.8 รองลงมาคือระดับปานกลาง ร้อยละ 24.4 และระดับรุนแรง ร้อยละ 7.1 ส่วนด้านภาวะสุขภาพจิตพบว่าร้อยละ 35.9 ของกลุ่มตัวอย่างมีความว้าเหว่ในระดับปานกลาง และร้อยละ 48.5 มีการเห็นคุณค่าในตนเองในระดับปานกลาง ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับภาวะซึมเศร้าได้แก่ เพศหญิง,สถานภาพก่อนเข้าพักคือไม่ได้อยู่ร่วมกับคู่สมรส,ไม่ได้รับการศึกษา, ไม่มีบุตร,ไม่มีรายได้ในปัจจุบัน,แหล่งที่มาของรายได้ไม่มั่นคง ,รายได้ไม่พอเพียงและมีหนี้สิน,พักอยู่รวมกับสมาชิกท่านอื่น,ตัดสินใจเข้าพักอาศัยด้วยตนเอง,ไม่พึงพอใจในความสามารถในการดูแลตนเอง,ไม่มีญาติมาเยี่ยม, ความสัมพันธ์กับสมาชิกในครอบครัวไม่ดี,มีความสัมพันธ์กับสมาชิกท่านอื่นในสถานที่พักไม่ดี,ความสัมพันธ์กับผู้ดูแลประจำไม่ดี, ไม่พึงพอใจต่อที่พักอาศัย,ไม่พึงพอใจต่อบริการด้านอาหาร, ไม่พึงพอใจต่อบริการของเจ้าหน้าที่,ไม่พึงพอใจต่อการให้คำปรึกษาและความใส่ใจจากเจ้าหน้าที่, มีการเข้าร่วมกิจกรรม ด้านอาชีวบำบัด,ด้านนันทนาการและด้านสุขภาพน้อยครั้ง เมื่อศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างภาวะซึมเศร้าพบว่ามีความสัมพันธ์กับภาวะว้าเหว่ที่สูง และการเห็นคุณค่าในตนเองต่ำ ผลการศึกษาปัจจัยทำนายภาวะซึมเศร้าด้วยการถดถอยลอจิสติก พบว่าปัจจัยด้านบุคคล ได้แก่ การไม่ได้รับการศึกษา,ปัจจัยด้านจิตสังคม ได้แก่ การไม่มีญาติมาเยี่ยม (p<0.05), ปัจจับด้านสิ่งแวดล้อม ได้แก่ ความพึงพอใจต่อที่พักในระดับต่ำถึงระดับปานกลาง (P<0.01) และปัจจัยด้านสุขภาพจิต ได้แก่ ภาวะว้าเหว่สูง (p<0.001) เป็นปัจจัยทำนายของภาวะซึมเศร้า จากผลการศึกษาในครั้งนี้ทำให้ตระหนักถึงภาวะซึมเศร้าในผู้สูงอายุ จากจำนวนผู้สุงอายุประมาณครึ่งหนึ่งซึ่งประสบปัญหาดังกล่าว และทราบถึงปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับภาวะซึมเศร้า ดังนั้นการค้าหาและรักษาภาวะซึมเศร้ารวมถึงการดูแลด้านจิตสังคม อาทิเช่น การลดความว้าเหว่ การส่งเสริมการเห็นคุณค่าในตนเองรวมทั้งการสร้างความพึงพอใจต่อที่พักอาศัย จึงมีส่วนช่วยสุขภาพจิตของผู้สูงอายุในสถานสงเคราะห์และที่พักผู้สูงอายุทั้งภาครัฐและเอกชน