การนำเสนอกระบวนการเสริมพลังชุมชนในการเสริมสร้างสันติสุขและความสมานฉันท์สำหรับองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น

Abstract

การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงสำรวจมีวัตถุประสงค์คือ 1) ศึกษาบทบาทขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นในการเสริมสร้างสันติสุขและความสมานฉันท์ของชุมชน 2) ศึกษาปัจจัยเงื่อนไขขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นในการเสริมสร้างสันติสุขและความสมานฉันท์ของชุมชน และ3) นำเสนอกระบวนการเสริมพลังขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นในการเสริมสร้างสันติสุขและความสมานฉันท์ของชุมชน เก็บข้อมูลด้วยสัมภาษณ์เชิงลึกแบบมีโครงสร้างกับเจ้าหน้าที่ขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น ได้แก่ นายกองค์การบริหารส่วนตำบล ปลัดองค์การบริหารส่วนตำบล นายกเทศมนตรีตำบล ปลัดเทศบาลตำบล นายกเทศมนตรีเทศบาลนคร ปลัดเทศบาลนคร เป็นต้น และหัวหน้าชุมชนกลุ่มต่างๆ ได้แก่ ประธานชุมชน ผู้ใหญ่บ้าน กำนัน เป็นต้น จากองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นที่มีการปฏิบัติที่ดี จำนวน 3 แห่ง ได้แก่ 1) องค์การบริหารส่วนตำบลโพธิ์ทอง อำเภอท่าศาลา จังหวัดนครศรีธรรมราช 2) เทศบาลตำบลเวียงพางคำ อำเภอแม่สาย จังหวัดเชียงราย และ3) เทศบาลนครขอนแก่น อำเภอเมือง จังหวัดขอนแก่น ซึ่งแบ่งเป็นองค์การบริหารส่วนตำบลโพธิ์ทอง อำเภอท่าศาลา จังหวัดนครศรีธรรมราช จำนวน 12 คน เทศบาลตำบลเวียงพางคำ อำเภอแม่สาย จังหวัดเชียงราย จำนวน 12 คน และเทศบาลนครขอนแก่น อำเภอเมือง จังหวัดขอนแก่น จำนวน 12 คน รวมทั้งสิ้น 36 คน ผลการวิจัยพบว่า องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นมีบทบาทในการเสริมสร้างสันติสุขและความสมานฉันท์ของชุมชนใน 3 ด้าน คือ 1) บทบาทในการเริ่มต้น โดยการสร้างและเปิดพื้นที่ให้เกิดการพูดคุยแลกเปลี่ยน เกิดการสร้างการรวมกลุ่มภายในชุมชน กระจายอำนาจชุมชนจัดการตนเอง 2) บทบาทในการส่งเสริมและสนับสนุนการดำเนินการร่วมกัน โดยเริ่มจากการให้ความรู้ผ่านกิจกรรมในหลากหลายรูปแบบ เป็นที่ปรึกษาให้กับชุมชน ส่งเสริมการมีส่วนร่วมของชุมชนในการจัดการความขัดแย้ง รวมถึงเป็นคนกลางในการประสานภาคีความร่วมมือระหว่างองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น ชุมชนและหน่วยงานอื่นๆภายในพื้นที่ และ3) บทบาทการส่งเสริมให้เกิดความยั่งยืน โดยการส่งเสริมให้ชุมชนเข้ามีส่วนร่วมในการกำหนดแผนในระยะยาว เสริมสร้างจิตสำนึกของชุมชน ส่งเสริมให้เกิดกลไกชุมชน ทำให้ชุมชนสามารถจัดการความขัดแย้งด้วยตนเองได้ สร้างเครือข่ายภาคีความร่วมมือ ในขณะที่การเสริมสร้างสันติสุขและความสมานฉันท์ของชุมชนจะต้องประกอบด้วยปัจจัยเงื่อนไขต่างๆ ดังนี้ ภาวะผู้นำ การให้ข้อมูลข่าวสาร การเมืองท้องถิ่น ทุนทางสังคมไม่ว่าจะเป็นประเพณี ความเชื่อ ความเป็นเครือญาติ วัฒนธรรม สำหรับกระบวนการเสริมพลังขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นในการเสริมสร้างสันติสุขและความสมานฉันท์ของชุมชนตามแนวคิดของเปาโล แฟร์ สามารถแบ่งได้เป็น 4 ขั้นตอน ได้แก่ 1) การเสริมสร้างการรับรู้และความตระหนัก 2) การส่งเสริมการตั้งคำถามร่วมกัน 3) การส่งเสริมการดำเนินการร่วมกัน และ4) การส่งเสริมให้ชุมชนร่วมกันวิพากษ์วิจารณ์ผลการดำเนินการ