พยานผู้ชำนาญการพิเศษในคดีอาญา

Abstract

การดำเนินคดีอาญามีวัตถุประสงค์เพื่อค้นหาความจริงให้ได้มากที่สุด โดยอาศัยพยานหลักฐานเป็นสื่อในการค้นหาความจริงนั้น พยานหลักฐานที่ดีจะต้องสามารถพิสูจน์ความจริงได้มากที่สุด โดยอยู่ภายใต้หลักเกณฑ์ทางมนุษยธรรมและเอื้ออำนายประโยชน์สูงสุดต่อกระบวนการยุติธรรม อีกทั้งต้องเป็นระบบที่ประหยัด เสมอภาค และสามารถตรวจสอบได้ แต่ในบางกรณีอาจเป็นเรื่องที่อยู่นอกเหนือความรู้ความเข้าใจของศาลหรือบุคคลทั่วๆไป จึงต้องอาศัยผู้ชำนาญการเฉพาะในศาสตร์นั้นๆ ซึ่งในคดีอาญาเรียกบุคคลเหล่านี้ว่า “ผู้ชำนาญการพิเศษ” วิทยานิพนธ์นี้มุ่งศึกษาถึงการเข้าสู่กระบวนการยุติธรรมทางอาญาและการพิสูจน์ผู้ชำนาญพิเศษ ตลอดจนการใช้ดุลพินิจของศาลในการรับฟังและชั่งน้ำหนักคำพยาน ผู้ชำนาญพิเศษ จากการศึกษาพบว่าระบบวิธีพิจารณาคดีอาญาของไทยในส่วนของพยานผู้ชำนาญพิเศษนั้นยังขาดความชัดเจนและวิธีการรับฟังพยานที่เหมาะสม กล่าวคือยังไม่มีหลักเกณฑ์การเข้าสู่กระบวนพิจารณาคดี และไม่มีหลักเกณฑ์การพิสูจน์พยานผู้ชำนาญการพิเศษโดยเฉพาะ เป็นผลให้ไม่อาจได้รับประโยชน์จากพยานผู้ชำนาญการพิเศษได้อย่างเต็มที่ ดังนั้นในการปรับปรุงการรับฟังพยานผู้ชำนาญการพิเศษให้มีความเหมาะสมและมีประสิทธิภาพเป็นประโยชน์ต่อกระบวนการยุติธรรมทางอาญา จึงควรที่จะได้มีการดำเนินการในแนวทางต่อไปนี้ คือ ควรจัดให้มีการจัดตั้งองค์กรของกระทรวงยุติธรรมเพื่อรับผิดชอบในการสรรหาและจดทะเบียนผู้ชำนาญการพิเศษ และควรจัดให้มีวิธีปฏิบัติเกี่ยวกับการเข้าสู่กระบวนการทางยุติธรรมทางอาญาของผู้ชำนาญการพิเศษเป็นการเฉพาะ เช่น การยื่นบัญชีระบุพยานควรระบุให้ชัดเจนว่าต้องการอ้างพยานในฐานผู้ชำนาญการพิเศษ การส่งสำเนาความเห็นของผู้ชำนาญการพิเศษให้คู่ความทราบล่วงหน้าก่อนวันสืบพยานมีระยะเวลานานกว่าที่กฎหมายปัจจุบันกำหนดไว้ และการเปิดโอกาสให้คู่ความสามารถคัดค้านผู้ชำนาญการพิเศษได้ เป็นต้น