การเตรียมดีเอ็นเอติดตามเพื่อวิเคราะห์การแปรผันสายพันธุ์ผึ้งโพรง Apis cerana

Abstract

ผึ้งโพรง (Apis cerana) เป็นพื้นเมืองชนิดหนึ่งที่พบในประเทศไทยและหลายๆ ประเทศในทวีปเอเชีย จากการศึกษาทางด้านสัณฐานวิทยาพบว่ามีความหลากหลายของสายพันธุ์แต่ยังไม่สามารถจำแนกเป็นสายพันธุ์ย่อยได้อย่างชัดเจน ในการวิจัยครั้งนี้ได้นำเทคนิคทางพันธุวิศวกรรมเข้ามาช่วยในการจัดจำแนกกลุ่มต่างๆ ที่แตกต่างกันในประเทศไทย โดยใช้เทคนิค Restriction Fragment Length Polymorphism (RFLP) ในการวิเคราะห์ความหลากหลายของดีเอ็นเอจากผึ้งโพรงที่เก็บจากแหล่งต่างๆ ในประเทศไทยโดยใช้ดีเอ็นเอติดตามจากส่วน repetitive sequences ของผึ้งโพรง ซึ่งเตรียมโดยการโคลนชิ้นส่วนดีเอ็นเอจากโครโมโซมัลดีเอ็นเอของผึ้งโพรงจากภาคกลาง และจากดีเอ็นเอทั้งหมดของเซลล์ผึ้งโพรงจากเกาะสมุย ลงในพลาสมิด pUC18 ที่ตำแหน่งของเอนไซม์ EcoRI ผลการทดลองพบว่าได้ดีเอ็นเอลูกผสมจำนวนประมาณ 1,000 โคโลนี ในการโคลนแต่ละชุด จากนั้นคัดเลือกแบบสุ่มจำนวน 50 โคโลนีของแต่ละชุด ทำ dot-blot hybridization โดยใช้ดีเอ็นเอจากผึ้งโพรงที่ใช้ในการโคลนแต่ละชุดเป็นดีเอ็นเอติดตามเพื่อคัดเลือกโคลนที่มีส่วน repetitive sequences จากโคลนที่ให้สัญญาณการไฮบริไดซ์เข้มนำมาเตรียมเป็นดีเอ็นเอติดตาม และทดสอบหาดีเอ็นเอติดตามที่เหมาะสมด้วยวิธี Southern-blot hybridization ระหว่างดีเอ็นเอของผึ้งโพรงจากพื้นที่ต่างๆ ที่ย่อยด้วยเอนไซม์ EcoRI, HaeIII, BglII, AluI, XbaI หรือ HindIII และดีเอ็นเอติดตามต่างๆ ที่นำมาทดสอบจากผลการวิเคราะห์เบื้องต้นพบว่า เมื่อใช้ดีเอ็นเอติดตามจากโคลน #99 จะสามารถแยกดีเอ็นเอผึ้งโพรงที่ย่อยด้วย HaeIII จากพื้นที่ต่างๆ ของประเทศไทยได้เป็นอย่างน้อย 6 กลุ่ม ดังนั้นดีเอ็นเอติดตามที่เตรียมได้นี้จึงสามารถนำมาใช้ในการวิเคราะห์การแปรผันของสายพันธุ์ผึ้งโพรงได้ แต่จำเป็นต้องเพิ่มจำนวนของตัวอย่างของผึ้งโพรงในการวิเคราะห์ให้มากขึ้นเพื่อสามารถบ่งบอกการแปรผันในสายพันธุ์ได้อย่างมีนัยสำคัญ