ลักษณะการเดินทางโดยระบบขนส่งสาธารณะในกรุงเทพมหานคร

Abstract

วิทยานิพนธ์ฉบับนี้ เป็นการศึกษาเกี่ยวกับระบบขนส่งสาธารณะภายในพื้นที่ของกรุงเทพมหานคร และปริมณฑล แต่ประยุกต์ใช้ในพื้นที่อื่นๆ ได้ โดยมีจุดประสงค์เพื่อศึกษาลักษณะต่างๆ ของระบบฯ รวมทั้งศึกษาความสัมพันธ์ของการเลือกรูปแบบการเดินทาง กับตัวแปรสะท้อนสภาพทางเศรษฐกิจและสังคม และนโยบายของรัฐ แบบจำลองรูปแบบการเดินทางที่พัฒนาขึ้นเป็นแบบสับเปลี่ยนกัน (Trip interchange Modal Split Model) โดยแบ่งพื้นที่ศึกษาออกเป็นพื้นที่ย่อย วิเคราะห์ปริมาณการเดินทางระหว่างพื้นที่ย่อยโดยแต่ละรูปแบบ และศึกษาค่าใช้จ่ายกับเวลาที่ใช้ในการเดินทางของยวดยานระบบต่างๆ จากนั้นจึงอาศัยทฤษฎี Multinomial Logit เพื่อจัดทำ Mode Choice Model ผลการศึกษาแบ่งแยกออกได้ดังนี้ คือ (1) การสรุปอธิบายลักษณะทั้งสาม อันได้แก่ ลักษณะของผู้เดินทาง ลักษณะของการเดินทาง และลักษณะของตัวระบบขนส่ง ซึ่งเป็นตัวกำหนดการใช้รูปแบบการเดินทาง (2) การสรุปอธิบายทัศนคติของผู้เดินทางที่มีต่อระบบขนส่งสาธารณะที่สำคัญ เช่น รถโดยสารประจำทาง และในส่วนที่เกี่ยวข้องกับการปรับปรุงสภาพการจราจร เช่น มาตรการจำกัดการใช้รถยนต์ส่วนตัว และส่งเสริมให้ใช้ระบบขนส่งสาธารณะแทน ปรากฏว่าผู้ตอบแบบสอบถามส่วนใหญ่เห็นด้วย (3) ตัวแปรที่มีอิทธิพลต่อการเลือกรูปแบบการเดินทาง แบ่งเป็น 2 ส่วนคือ ตัวแปรทางด้านเศรษฐกิจและสังคม และตัวแปรทางด้านการเดินทาง ซึ่งค่อนข้างมีอิทธิพลมากกว่า จากการทดลองใช้แบบจำลองอธิบาย การเลือกรูปแบบการเดินทางในปัจจุบัน พบว่าจะมีผู้ใช้รถยนต์ส่วนตัว รถมอเตอร์ไซด์ส่วนตัว รถโดยสารประจำทาง รถแท็กซี่ และอื่นๆ ประมาณร้อยละ 16.1, 9.5, 52.0, 3.2 และ 19.2 ตามลำดับ ซึ่งใกล้เคียงกับผลการสำรวจในโครงการ SIMR ซึ่งคาดว่าจะมีผู้ใช้ประมาณร้อยละ 16.3, 9.4, 41.6,5.0 และ 27.7 ตามลำดับ ฉะนั้นแบบจำลองนี้น่าจะใช้อธิบายการเลือกรูปแบบการเดินทางใน กทม. และพื้นที่ต่างๆ ในประเทศได้อย่างเหมาะสม