ความหลากหลายของแมลงชีปะขาวและคุณภาพน้ำในแหล่งน้ำบริเวณอุทยานแห่งชาติศรีน่าน จังหวัดน่าน

Abstract

การศึกษาความหลากหลายของแมลงชีปะขาวและคุณภาพน้ำในแหล่งน้ำบริเวณอุทยานแห่งชาติศรีน่าน จังหวัดน่าน ระหว่างเดือนธันวาคม พ.ศ. 2549 ถึงเดือนธันวาคม พ.ศ. 2550 สามารถจัดกลุ่มแหล่งน้ำที่ ทำการศึกษาได้ 2 ประเภทคือ แหล่งต้นน้ำที่ไม่ถูกรบกวน และแหล่งต้นน้ำที่ถูกรบกวนโดยกิจกรรมจากมนุษย์ จากการศึกษาความหลากหลายของแมลงชีปะขาว พบตัวอ่อนแมลงชีปะขาวทั้งหมดจำนวน 9 วงศ์ 28 สกุล และ 1 รูปแบบสัณฐานวิทยาที่ไม่สามารถวินิจฉัยยังระดับวงศ์ได้ แหล่งต้นน้ำที่ไม่ถูกรบกวนพบตัวอ่อนแมลงชีปะขาว จำนวน 21 สกุล แหล่งต้นน้ำที่ถูกรบกวนโดยกิจกรรมจากมนุษย์พบตัวอ่อนแมลงชีปะขาวจำนวน 25 สกุล ค่า ดัชนีความเหมือนระหว่างแหล่งน้ำทั้ง 2 ประเภทคือ 0.43 และตัวอ่อนแมลงชีปะขาว Polyplocia orientalis เป็น รายงานการพบครั้งแรกในประเทศไทย การศึกษาค่าเฉลี่ยดัชนีความหลากหลายของแมลงชีปะขาวในแหล่งน้ำทั้ง 2 ประเภทพบว่าไม่มีความ แตกต่างกัน ส่วนค่าเฉลี่ยดัชนีความเด่นของแมลงชีปะขาวในแหล่งน้ำทั้ง 2 ประเภทมีความแตกต่างกันอย่างมี นัยสำคัญที่ p<0.05 ในฤดูฝน แต่ไม่มีความแตกต่างกันในฤดูหนาวและฤดูร้อน จากการศึกษาจำนวนประชากร แมลงชีปะขาวบางสกุลที่พบในทุกแหล่งน้ำ พบว่าจำนวนตัวอ่อนแมลงชีปะขาวสกุล Choroterpes ในแหล่งน้ำทั้ง 2 ประเภทไม่มีความแตกต่างกัน ตัวอ่อนแมลงชีปะขาวสกุล Potamanthellus สกุล Cinygmina สกุล Platybaetis และ สกุล Baetis ในแหล่งต้นน้ำที่ไม่ถูกรบกวน มีจำนวนน้อยกว่าในแหล่งต้นน้ำที่ถูกรบกวน โดยกิจกรรมจากมนุษย์อย่างมีนัยสำคัญที่ p<0.05 และจำนวนตัวอ่อนแมลงชีปะขาวสกุล Habrophlebiodes และ สกุล Nigrobaetis ในแหล่งต้นน้ำที่ไม่ถูกรบกวน มีจำนวนมากกว่าในแหล่งต้นน้ำที่ถูกรบกวนโดยกิจกรรม จากมนุษย์อย่างมีนัยสำคัญที่ P<0.05