ลักษณะเฉพาะของแชปไฟร์จากประเทศรวันดา ทวีปแอฟริกา

Abstract

โครงการวิจัยครั้งนี้ได้นำตัวอย่างแซปไฟร์แหล่งจางกูกู ประเทศรวันดา มาศึกษาเพื่อเก็บ ข้อมูลพื้นฐานทางอัญมณีและเอกลักษณ์ของแหล่ง โดยการใช้เครื่องมือวิเคราะห์ขั้นพื้นฐานและ ขั้นสูงของสถาบันวิจัยและพัฒนาอัญมณีและเครื่องประดับแห่งชาติ (องค์การมหาชน) ถือเป็นการ พัฒนาฐานข้อมูลเพื่อใช้ในการตรวจสอบพลอยที่ไม่ทราบแหล่งกำเนิดแน่ชัด และใช้เป็นแนวทาง ในการปรับปรุงคุณภาพพลอยในอนาคต พลอยแซปไฟร์แหล่งจางกูกู ประเทศรวันดา มีต้นกำเนิด มาจากหินแอลคาไลน์บะซอลต์ มหายุคซีโนโซอิก โดยแหล่งจางกูกู ถูกควบคุมโดยระบบร่องแยก แอฟริกันตะวันออก (East African Rift) และตั้งอยู่ใกล้บริเวณที่มีการประทุของหินภูเขาไฟบะ- ซอลต์ตัวอย่างแซปไฟร์ที่ใช้ในการศึกษาครั้งนี้มีทั้งสิ้น 31 ตัวอย่าง แบ่งออกเป็น 2 กลุ่มใหญ่ๆ ตามลักษณะสี และคุณภาพอัญมณี ได้แก่ กลุ่มคุณภาพดี แบ่งออกเป็น 2 กลุ่มย่อย ได้แก่ กลุ่มสี น้ำเงินเข้ม 11 จำนวนตัวอย่าง และกลุ่มสีน้ำเงินอ่อน 7 ตัวอย่าง และกลุ่มคุณภาพต่ำแบ่งออกเป็น 2 กลุ่มย่อย ได้แก่ กลุ่มสีน้ำเงินเข้มทึบแสง จำนวน 7 ตัวอย่าง และกลุ่มสีน้ำเงินอมเขียว 6 ตัวอย่าง โดยตัวอย่างทั้งหมดไม่แสดงการเรืองแสงภายใต้แสงเหนือม่วงทั้งช่วงคลื่นยาวและช่วงคลื่นสั้นพบ มลทินผลึกแร่ ได้แก่ เฟลสปาร์ เนฟิลีน สปิเนล เซอร์คอน และเฟอร์โรโคลัมไบต์ ซึ่งพบได้ใน แหล่งกำเนิดหินบะซอลต์ทั่วไป จากผลวิเคราะห์การดูดกลืนคลื่นแสงในช่วงอินฟาเรด พบว่า รูปแบบการดูดกลืนของตัวอย่างแซปไฟร์ที่พบ สามารถบ่งชี้ได้ว่าแซปไฟร์จากแหล่งนี้มีต้นกำเนิด มาจากหินบะซอลต์ จากผลวิเคราะห์การดูดกลืนคลื่นแสงช่วงแสงอัลตราไวโอลตถึงอินฟราเรด ระยะใกล้ พบว่ามีการดูดกลืนของ Fe2+/Ti4+และ Fe3+ ซึ่งสัมพันธ์กับการเกิดสีน้ำเงินของแซปไฟร์ จากผลการวิเคราะห์องค์ประกอบธาตุร่องรอยพบว่ามีปริมาณเหล็กสูงเมื่อเปรียบเทียบกับธาตุ ร่องรอยตัวอื่นๆ ในช่วง 0.14-0.53 เปอร์เซ็นต์โดยน้ำหนัก โดยแซปไฟร์แหล่งจางกูกู ประเทศรวันดา มีธาตุองค์ประกอบ ได้แก่ ธาตุเหล็ก โครเมียมและไทเทเนียมต่ำกว่าแหล่งกำเนิดหินบะซอลต์อื่นๆ ซึ่งถือเป็นลักษณะเฉพาะของแหล่งนี้