ลักษณะเฉพาะของพลอยแซปไฟร์จากแหล่งบ่อมา ประเทศพม่า

Abstract

โครงการวิจัยครั้งนี้ ได้นำตัวอย่างแซปไฟร์แหล่งบ่อมา ประเทศพม่า มาศึกษาเพื่อเก็บข้อมูลพื้นฐาน ทางอัญมณีและลักษณะเฉพาะของแหล่ง โดยการใช้เครื่องมือวิเคราะห์ขั้นพื้นฐานและเครื่องมือวิเคราะห์ขั้น สูงของสถาบันวิจัยและพัฒนาอัญมณีและเครื่องประดับแห่งชาติ (องค์การมหาชน) ถือเป็นการพัฒนา ฐานข้อมูลเพื่อใช้ในการตรวจสอบพลอยที่ไม่ทราบแหล่งกำเนิดแน่ชัด และใช้เป็นแนวทางในการปรับปรุง คุณภาพพลอยในอนาคต พลอยแซปไฟร์แหล่งบ่อมา ประเทศพม่า ได้พบบริเวณแนวหินโมกก (Mogok Stone Tract) หรือที่เรียกว่าแนวหินแปรโมกก (Mogok Metamorphic Belt) ตัวอย่างแซปไฟร์ที่ใช้ในการศึกษาครั้งนี้ นี้มีทั้งสิ้น 14 ตัวอย่าง เนื้อพลอยมีลักษณะค่อนข้างขุ่นและ มีรอยแตกภายในมาก ซึ่งมีการเรืองแสงภายใต้รังสีเหนือม่วงช่วงคลื่นยาวเล็กน้อยและไม่มีการเรืองแสง ในช่วงคลื่นสั้น พบมลทินผลึกของแร่โพแทสเซียม-เฟลด์สปาร์ และแร่รูไทล์ นอกจากนี้ยังพบมลทิน ลักษณะต่างๆเช่น มลทินแตกผสานลายนิ้วมือ มลทินรูปเข็ม มลทินรูปหนอน เป็นต้น จากผลวิเคราะห์เครื่องมือขั้นสูง แสดงลักษณะแถบสเปคตรัมการดูดกลืนช่วงแสง UV-Vis-NIR พบว่ามีการดูดกลืนของ Fe2+/Ti4+และ Fe3+ ซึ่งสัมพันธ์กับการเกิดสีน้า เงินของแซปไฟร์ สำหรับการ ดูดกลืนคลื่นแสงในช่วงอินฟราเรดพบว่าพลอยแซปไฟร์จากแหล่งบ่อมา ประเทศพม่า แสดงการดูดกลืนของ OH group ณ ความยาวคลื่น 3185, 3311, 3623 และ 3698 cm−1 นอกจากนี้ผลการวิเคราะห์องค์ประกอบทาง เคมีพบว่ามีธาตุร่องรอยที่เด่นชัด คือ Fe2O3 การวิเคราะห์อัตราส่วนระหว่าง Cr2O3/Ga2O3และ Fe2O3/TiO2 แสดงถึงแนวโน้มที่บ่งชี้แหล่งกำเนิดจากกระบวนการแปรสภาพ และเทียบอัตราส่วนระหว่าง Fe, Mg และ V พบว่าแสดงให้เห็นถึงปริมาณเหล็กที่สูงกว่าพลอยแซปไฟร์จากแหล่งกำเนิดจากกระบวนการแปรสภาพอื่นๆ ซึ่งถือเป็นลักษณะเฉพาะของแหล่งนี้