การคัดกรองภาวะน้ำตาลในเลือดสูงที่ไม่ได้รับการวินิจฉัยในผู้ที่มารับการรักษาทางทันตกรรม

Abstract

การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อสำรวจความชุกของภาวะน้ำตาลในเลือดสูง และความสัมพันธ์ระหว่างปัจจัยเสี่ยงต่าง ๆ กับภาวะน้ำตาลในเลือดสูงในผู้ที่มารับการรักษาทันตกรรม และศึกษาทัศนคติของผู้ป่วยและทันตแพทย์ต่อการคัดกรองโรคเบาหวานในคลินิกทันตกรรม การศึกษาส่วนที่หนึ่งซึ่งเป็นการศึกษาในผู้ป่วยที่มารับการรักษาทันตกรรมที่คลินิกพิเศษ คณะทันตแพทย์ มหาวิทยาลัยมหิดล และหน่วยทันตกรรมพระราชทานในพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ที่ออกปฏิบัติงานในจังหวัดต่างๆ ของประเทศไทย ซึ่งผู้ป่วยเหล่านี้ล้วนเป็นผู้ที่ไม่เคยมีประวัติเป็นโรคเบาหวานมาก่อน โดยกำหนดเกณฑ์ภาวะน้ำตาลในเลือดสูงที่ HbA1c ≥ 5.7% โดยประเมิน HbA1c ด้วยการตรวจเลือดจากหยดเลือดปลายนิ้ว และวิเคราะห์ผลด้วยเครื่องตรวจน้ำตาลในเลือดแบบ Point of Care Testing (PCOT) ผลการศึกษาในผู้ป่วยทันตกรรม 724 คน พบความชุกภาวะน้ำตาลในเลือดสูงถึงร้อยละ 33.8 และเมื่อวิเคราะห์ด้วยสถิติสมการถดถอยพหุคูณพบว่า อายุ ระดับการศึกษา ประวัติการมีสมาชิกครอบครัวเป็นโรคเบาหวาน ดัชนีมวลกาย ภาวะอ้วนลงพุง การมีสภาวะปริทันต์อักเสบในระดับรุนแรง และการมีปริมาณเชื้อ Lactobacilli ในระดับสูงมาก เป็นปัจจัยเสี่ยงภาวะน้ำตาลในเลือดสูงในผู้ป่วยกลุ่มนี้ การศึกษาส่วนที่สองเป็นการศึกษาทัศนคติของผู้ป่วยและทันตแพทย์ต่อการคัดกรองโรคเบาหวานในคลินิกทันตกรรม ทำการศึกษาโดยสร้างแบบสอบถามสำหรับผู้ป่วยและทันตแพทย์ต่อการคัดกรองโรคเบาหวานในคลินิกทันตกรรม ซึ่งเป็นข้อคำถามที่มีระดับการให้คะแนน 5 ระดับ โดยแบบสอบถามถูกแจกให้กับผู้ป่วยที่มารับการรักษาทันตกรรมที่คลินิกทันตกรรมที่มีอายุตั้งแต่ 25 ปีขึ้นไป และทันตแพทย์ที่ยังคงประกอบวิชาชีพทันตแพทย์อยู่ในปัจจุบัน ผลการศึกษาในผู้ป่วย 601 คน และทันตแพทย์ 632 คน พบว่าทั้งผู้ป่วยและทันตแพทย์ส่วนใหญ่ต่างมีความเห็นว่าการคัดกรองโรคเบาหวานในคลินิกทันตกรรมเป็นสิ่งที่สำคัญ โดยปัจจัยที่ถูกระบุว่าเป็นอุปสรรคในกลุ่มผู้ป่วยได้แก่ การเก็บผลการตรวจคัดกรองเป็นความลับส่วนบุคคล ในขณะที่ทันตแพทย์ส่วนใหญ่ระบุว่าความเต็มใจของผู้ป่วยเป็นอุปสรรคที่มีความสำคัญ และพบว่าทันตแพทย์น้อยกว่าครึ่งระบุว่ามีความพร้อมและความรู้ในการคัดกรองโรคเบาหวานในคลินิกทันตกรรม สรุป ควรจัดให้มีการคัดกรองโรคเบาหวานในคลินิกทันตกรรมในประเทศไทยเนื่องจากพบความชุกของภาวะน้ำตาลในเลือดสูงในผู้ป่วยกลุ่มนี้ อีกทั้ง ทั้งผู้ป่วยและทันตแพทย์ต่างก็มีทัศนคติที่ดีต่อการคัดกรองโรคเบาหวานในคลินิกทันตกรรม