วิเคราะห์หลักกฎหมายระหว่างประเทศในคดีตีความคำพิพากษาเกี่ยวกับปราสาทพระวิหาร ค.ศ. 2013

Abstract

เมื่อวันที่ 15 มิถุนายน ค.ศ. 1962 ศาลยุติธรรมระหว่างประเทศได้มีคำพิพากษาคดีเกี่ยวกับปราสาทพระวิหาร ค.ศ. 1962 ให้ปราสาทพระวิหารอยู่ในดินแดนภายใต้อธิปไตยของกัมพูชา และประเทศไทยต้องถอนกองกำลังทหาร ตำรวจ หรือผู้ดูแล ออกจากบริเวณใกล้เคียงบนดินแดนกัมพูชา และต้องคืนโบราณวัตถุที่ได้เคลื่อนย้ายออกจากพื้นที่ปราสาทพระวิหาร หากแต่ปัญหาข้อพิพาทได้เกิดขึ้นอีกครั้งในปี ค.ศ. 2007 เมื่อกัมพูชาขอให้องค์การยูเนสโกขึ้นทะเบียนปราสาทพระวิหารเป็นแหล่งมรดกโลก ประเทศไทยจึงได้ประท้วงแผนผังการจัดเขตพื้นที่ปราสาทพระวิหาร ซึ่งแสดงพื้นที่ทับซ้อน จำนวน 4.6 ตารางกิโลเมตรโดยประมาณ ต่อมาในปี ค.ศ. 2008 คณะกรรมการมรดกโลกได้ขึ้นทะเบียนเฉพาะตัวปราสาทพระวิหารเป็นมรดกโลก ได้นำไปสู่การปะทะกันทางอาวุธในพื้นที่ชายแดนใกล้ปราสาทพระวิหารหลายครั้ง ระหว่างปี ค.ศ. 2008 - ค.ศ. 2011 กัมพูชาจึงร้องขอให้ศาลฯ มีคำขอให้ตีความคำพิพากษาคดีเกี่ยวกับปราสาทพระวิหาร ค.ศ. 1962 โดยมีประเด็นสำคัญคือ ขอให้ศาลฯ กำหนดสถานะทางกฎหมายของ “แผนที่ภาคผนวก 1” พร้อมทั้งยื่นคำร้องขอคำสั่งมาตรการชั่วคราว การวิเคราะห์คำพิพากษาคดีตีความเกี่ยวกับปราสาทพระวิหาร ค.ศ. 2013 ทำให้ทราบถึงวิธีการเข้าสู่ปัญหาของศาลฯ ฐานทางกฎหมาย (legal basis) และวิธีการที่ศาลฯ ปรับใช้หลักกฎหมาย (approach) ทั้งการอธิบายและขยายตัวบท ซึ่งเป็นการเพิ่มคุณค่า (Value added) ในบริบทของกฎหมายระหว่างประเทศ และสอดคล้องกับบทบาทหน้าที่ของศาลยุติธรรมระหว่างประเทศในการระงับข้อพิพาทโดยสันติวิธี วิทยานิพนธ์เล่มนี้ได้นำเสนอบทบาทสำคัญของศาลยุติธรรมระหว่างประเทศในการปรับใช้หลักกฎหมายในการตีความคำพิพากษา ซึ่งเป็นสิ่งที่มีคุณค่าในการพัฒนาความรู้ในบริบทของกฎหมายระหว่างประเทศ ทั้งนี้ ผลที่ปรากฏชัดเจนภายหลังจากมีคำพิพากษาคดีตีความเกี่ยวกับปราสาทพระวิหาร ค.ศ. 2013 ย่อมเป็นสิ่งยืนยันถึงการทำหน้าที่ได้อย่างเหมาะสม โดยนำไปสู่การคลี่คลายของข้อพิพาท “อธิปไตยเหนือบริเวณของปราสาทพระวิหาร” ที่มีต่อเนื่องยาวนานและยุติสถานการณ์การปะทะกันทางอาวุธระหว่างประเทศไทยและประเทศกัมพูชาได้สำเร็จ