การศึกษากระบวนการวางแผนสถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกล้าพระนครเหนือ

Abstract

การวิจัยครั้งนี้มีจุดมุ่งหมายเพื่อศึกษาพัฒนาการทางกระบวนการวางแผน วิเคราะห์กระบวนการวางแผนและศึกษาปัญหาอุปสรรคของกระบวนการวางแผนของสถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกล้าพระนครเหนือโดยใช้แบบจำลองซิป (CIPP MODELL) ของแดเนียล แอล สตัปเฟอบีม (D.L.Stufflebeam) ประเมินแผนพัฒนาการศึกษาระดับอุดมศึกษา ฉบับที่ 6 และ 7 ของสถาบันโดยประเมินกระบวนการวางแผนตามกระบวนการวางแผนของยูเนสโก (UNESCO) แหล่งข้อมูลได้มาจากการวิเคราะห์เอกสาร สัมภาษณ์สำรวจ และสอบถามจากผู้บริหารและผู้ที่มีส่วนเกี่ยวข้องในการวางแผนของสถาบัน โดยแบ่งการศึกษาออกเป็น 2 ช่วงเวลา คือ ช่วงก่อนการก่อตั้งสถาบัน (พ.ศ. 2502-2529) และช่วงก่อตั้งสถาบันแล้ว (พ.ศ. 2530-2536) ผลการวิจัยพบว่า สถาบันได้มีการวางแผนตั้งแต่เป็นโรงเรียนเทคนิคพระนครเหนือ สังกัดกระทรวงศึกษาธิการ เมื่อ พ.ศ. 2502 โดยได้รับความช่วยเหลือในการวางแผนและการเงิน จากรัฐบาลสหพันธ์สาธารณรัฐเยอรมัน จนสิ้นสุดเมื่อ ปี พ.ศ. 2532 ในระหว่างนี้ สถาบันได้โอนสังกัดทบวงมหาวิทยาลัย ในปี พ.ศ. 2517 และแยกตัวเป็นอิสระในแต่ละวิทยาเขตในปี พ.ศ. 2529 สถาบันจึงวางแผนฯ 6 และ 7 ด้วยตนเอง ในแผนฯ 6 ยังไม่มีคณะทำงานในการจัดทำแผนอย่างเป็นทางการ เพียงแต่ผู้บริหารแจ้งกำหนดการให้หน่วยงานภายในสถาบันจัดทำแผน ส่วนแผนฯ 7 มีคณะทำงานในการจัดทำแผนอย่างเป็นทางการแต่ยังไม่มีการกลั่นกรองแผนก่อนที่จะส่งไปยังทบวงมหาวิทยาลัย อย่างไรก็ตามทิศทางการจัดการศึกษาในเรื่องหลักสูตร ของแผน 6 และ 7 มีความสอดคล้องกับการพัฒนากำลังคนทางวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี เพื่อไปพัฒนาอุตสาหกรรมของประเทศ ผลการวิเคราะห์กระบวนการวางแผนฯ 6 และ 7 ของสถาบันพบว่าขั้นการจัดทำแผนไม่มีการศึกษา วิเคราะห์ความเป็นไปได้ของแผนและโครงการ ขาดการกลั่นกรองแผน ส่วนขั้นนำแผนไปปฏิบัติ ไม่มีการกำหนดมาตรการในการดำเนินการตามแผน ขั้นประเมินผล ยังขาดระบบการติดตามและประเมินผลแผนและโครงการที่ชัดเจน จึงทำให้แผนฯ 6 ดำเนินการได้น้อยกว่าแผนที่วางไว้ โครงการจัดตั้งหน่วยงานใหม่ 22 โครงการดำเนินการได้ 14 โครงการ คิดเป็นร้อยละ 64 และโครงการจัดการศึกษาสาขาวิชาใหม่ 55 โครงการ ดำเนินการได้ 12 โครงการ คิดเป็นร้อยละ 22 และในแผนฯ 7 ดำเนินการล่าช้ากว่ากำหนด ปัญหาอุปสรรคในกระบวนการวางแผน พบว่า คณะกรรมการวางแผนไม่มีความพร้อม โดยเฉพาะผู้วางแผนฯ 6 ขาดประสบการณ์ในการวางแผนเกือบครึ่งหนึ่ง คิดเป็นร้อยละ 41 ส่วนในแผนฯ 7 ปัญหานี้ลดน้อยลง เนื่องจากผู้วางแผนส่วนใหญ่มีประสบการณ์ในการวางแผนมากขึ้นร้อยละ 76 และเมื่อมีการเปลี่ยนผู้บริหารระดับสูงนโยบายมักจะเปลี่ยนไปด้วย ทำให้การดำเนินการตามแผนไม่ต่อเนื่อง นอกจากนี้ยังพบว่าการจัดทำแผนหรือโครงการขาดการปรึกษาหารือระหว่างผู้บริหารและหน่วยปฏิบัติ ขาดการติดตามและประเมินผลและไม่มีการจัดประชุมสัมมนาเพื่อปรับปรุงแก้ไขปัญหาอุปสรรคในการดำเนินการตามแผน