นโยบายฝักใฝ่โซเวียตของเวียดนาม : ศึกษาปัจจัยที่กำหนดทางเลือกของเวียดนาม ปี ค.ศ. 1978-1979

Abstract

ความสัมพันธ์ระหว่างโซเวียตและเวียดนามในช่วงปี 1978-1979 นี้ นับว่าเป็นความสัมพันธ์ในลักษณะที่ใกล้ชิดผูกพันมากกว่าที่เคยเป็นมา ปัจจัยที่มีส่วนในการกำหนดนโยบายฝักใฝ่โซเวียดของเวียดนามในช่วงนี้มีหลายประการและเกี่ยวพันกันทั้งสิ้น ไม่ว่าจะเป็นปัจจัยทางด้านผู้นำที่ส่วนใหญ่เป็นผู้อาวุโสและเคยมีบทบาทในพรรคคอมมิวนิสต์อินโดจีน ซึ่งใกล้ชิดกับโซเวียตมาก่อน การที่ผู้นำที่นิยมจีนหลายคนถูกปลด รวมทั้งความคิดดั้งเดิมของเวียดนามที่เกรงกลัวจีนว่าเป็นศัตรูสำคัญที่เวียดนามต้องต่อสู้ตลอดระยะเวลาอันยาวนาน ความขัดแย้งระหว่างจีนและเวียดนาม เป้าหมายร่วมกันระหว่างเวียดนามและโซเวียตในการปิดล้อมจีน รวมทั้งสมรรถนะทางเศรษฐกิจที่โซเวียตสามารถให้ความช่วยเหลือแก่เวียดนามได้ สิ่งเหล่านี้ล้วนมส่วนต่อการเลือกดำเนินนโยบายฝักใฝ่โซเวียตของเวียดนามทั้งสิ้น อย่างไรก็ตาม ปัจจัยดังกล่าวอาจกล่าวได้ว่าเป็นเพียงส่วนประกอบในการกำหนดนโยบายของเวียดนามเท่านั้น เนื่องจากหากพิจารณาถึงเหตุการณ์ต่างๆ ที่เกี่ยวข้องกับเวียดนามในช่วงระยะเวลาดังกล่าว ตั้งแต่การที่เวียดนามสมัครเข้า Council for Mutual Economic Assistance ในเดือนมิถุนายน ค.ศ.1978 โดยเฉพาะการลงนามในสนธิสัญญามิตรภาพและความร่วมมือระหว่างเวียดนามกับโซเวียตในปลายปี ค.ศ.1978 และหลังจากนั้นไม่นานเวียดนามก็ใช้กองกำลังทหารของตนบุกพนมเปญและจัดตั้งรัฐบาลหุ่น คือ เฮงสัมริน ขึ้นมา และไม่ยอมถอนทหาร 180,000 คนออกไปจากกัมพูชา การที่เวียดนามคงทหารของตน 40,000-50,000 คนไว้ในลาวเช่นกันนั้น จึงอาจเห็นได้ว่า เป้าหมายที่แท้จริงในการเลือกดำเนินนโยบายฝักใฝ่โซเวียตในช่วงเวลานี้ น่าจะเป็นเพื่อสนองเจตนารมย์ในการจัดตั้ง "สหพันธ์อินโดจีน" มากกว่า ดังจะเห็นได้จากสนธิสัญญาเชื่อมความสัมพันธ์ระหว่างเวียดนาม-ลาว ลาว-กัมพูชา และเวียดนามกับกัมพูชา จากสายโยงใยขอความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ โดยมีเวียดนามเป็นแกนนำ ย่อมทำให้เห็นว่า "สหพันธ์อินโดจีน" ซึ่งเป็นเป้าหมายของ "จักรวรรดินิยม" เวียดนามนั้นได้เกิดขึ้นแล้วอย่างเป็นทางการ