ที่อยู่อาศัยประเภทชุมชนแออัด ในเขตคลองหลวง จังหวัดปทุมธานี

Abstract

งานวิจัยฉบับนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาสภาพและปัญหาของชุมชนแออัดในเขตคลองหลวง จังหวัดปทุมธานี ตลอดจนการบุกรุกที่ดินของผู้อาศัยในชุมชนแออัด และเสนอแนะแนวทางแก้ไขปัญหาของชุมชนแออัดในอำเภอคลองหลวง ผลการวิจัยพบว่า ชุมชนแออัดที่เกิดขึ้นในอำเภอคลองหลวง เป็นผลมาจากการพัฒนาอุตสาหกรรม ของท้องถิ่นในช่วง 25 ปีที่ผ่านมา เดิมเป็นแหล่งเกษตรกรรมที่สำคัญและเกิดเปลี่ยนแปลงอันเป็นผลจากการขยายตัวของกรุงเทพมหานคร อุตสาหกรรมเริ่มเข้ามามีบทบาท โดยเกิดย่านอุตสาหกรรมขึ้นใน 2 บริเวณ คือ นิคมอุตสาหกรรมนวนคร และย่านอุตสาหกรรมบางขันธ์ ในช่วงปี 2520 เกิดการย้ายถิ่นของคนในชนบทเข้ามามาก ซึ่งส่วนใหญ่มาจากจังหวัดในภาคกลางถึง ร้อยละ 45.3 โดยมีปัจจัยด้านแหล่งงานอุตสาหกรรมเป็นปัจจัยดึงดูดให้เกิดการย้ายเข้ามา ลักษณะของชุมชนแออัดที่เกิดขึ้น มี 2 ลักษณะ คือ ชุมชนเกษตรกรรมดั้งเดิมที่แปรสภาพเป็นชุมชนแออัด และชุมชนแออัดที่เกิดขึ้นใหม่ เนื่องจากผู้ย้ายถิ่นมีฐานะที่ยากจน จึงทำให้เกิดรูปแบบการเข้ามาอยู่อาศัย 3 ประเภท ได้แก่ 1. การสร้างบ้านบุกรุกที่ดินของทางราชการ และเอกชน ถึงร้อยละ 43.6 ที่ดินที่มีการบุกรุกมากที่สุดคือที่ดินบริเวณริมคลองชลประทาน 2. การเช่าที่ดินปลูกบ้าน ร้อยละ 27.5 เป็นการเช่าที่จากเอกชนเจ้าของที่ดิน ราคาเช่าส่วนใหญ่มีราคาไม่เกิน 200 บาทต่อเดือน 3. การเช่าห้องพักอาศัย ร้อยละ 16.4 มีลักษณะเป็นเรือนไม้หลังใหญ่แบ่งเป็นห้องราคาค่าเช่าส่วนใหญ่ประมาณ 600-800 บาทต่อเดือน สภาพทางกายภาพ ชุมชนแออัดในเขตคลองหลวง มีลักษณะเป็นบ้านไม้ชั่วคราวและทรุดโทรมพื้นที่ใช้สอยภายในบ้านมากกว่า 50 ตารางเมตร น้ำประปา และไฟฟ้า ส่วนใหญ่ต้องซื้อจากเอกชนในราคาที่สูง บ้านส่วนใหญ่จะมีส้วมบ่อเกรอะภายในบ้าน สภาพทางเศรษฐกิจ ผู้อาศัยส่วนใหญ่เป็นแรงงานอุตสาหกรรมและค้าของเก่า มักมีฐานะยากจน รายได้ไม่เพียงพอกับรายจ่าย จึงไม่ค่อยมีเงินเก็บออม และร้อยละ 56.1 ยังมีภาระในเรื่องค่าเล่าเรียนบุตร สภาพทางสังคมมักจะมีลักษณะต่างคนต่างอยู่ไม่ค่อยมีการทำกิจกรรมร่วมกัน หรือช่วยเหลือกันในสังคม กิจกรรมที่ทำร่วมกันบ้าง ส่วนใหญ่เป็นกิจกรรมทางศาสนา ปัญหาของชุมชนแออัด ด้านกายภาพพบว่า ปัญหาสำคัญ คือ ปัญหาการใช้น้ำในการอุปโภคบริโภค ด้านสังคมพบว่าปัญหายาเสพติดเป็นปัญหาสำคัญ ในอดีตที่ผ่านมายังไม่ค่อยมีหน่วยงานหรือองค์กรที่เข้ามาให้ความช่วยเหลือ การแก้ไขปัญหาชุมชนแออัด ในเขตคลองหลวงควรได้รับความร่วมมือจากทุกฝ่ายที่เกี่ยวข้อง โดยเฉพาะผู้ประกอบการอุตสาหกรรม ควรจัดหาที่อยู่อาศัยให้กับพนักงานเพื่อลดปัญหาชุมชนแออัดในอนาคต