การศึกษาความไวและความจำเพาะของวิธี Nested palymerase chain reaction ในการตรวจไวรัสพิษสุนัขบ้า

Abstract

การศึกษานี้มีจุดมุ่งหมายเพื่อประเมินวิธี nested PCR ในการตรวจวินิจฉัยโรคพิษสุนัขบ้า ทั้งในแง่ความไวและความจำเพาะของวิธีโดยนำตัวอย่างที่ต้องการตรวจมาสกัด RNA และเปลี่ยน RNA ให้เป็น cDNA โดยอาศัยปฏิกิริยา reverse transcription ซึ่ง cDNA ที่ถูกสร้างขึ้นจะใช้เป็นแม่พิมพ์สำหรับการเพิ่มปริมาณ DNA โดยเทคนิค PCR 2 ขั้นตอนต่อไปซึ่งเป็นการเพิ่มความไวมากกว่า PCR เพียงขั้นตอนเดียว และเป็นการยืนยันความจำเพาะโดยไม่อาศัย hybridization สิ่งส่งตรวจที่ใช้ในการศึกษานี้ได้แก่ สมองสุนัข ที่นำมาตรวจหาไวรัสพิษสุนัขบ้าที่สถานเสาวภา สภากาชาดไทย จำนวน 500 ตัวอย่าง และสมองสุนัขจำนวน 20 ตัวอย่างซึ่งเป็นสมองบวก 10 และลบ 10 ตัวอย่าง แล้วตั้งทิ้งไว้ที่อุณหภูมิห้อง (28-33°C) ที่เวลาต่าง ๆ กันในระยะตั้งแต่ 2, 6, 12, 24, 48 และ 72 ชม. โดยเปรียบเทียบผลการตรวจของ nested PCR กับวิธีที่ใช้ตรวจประจำวันคือ Fluorescent Antibody Test (FAT) และ Mouse Inoculation Test (MIT) จากผลการตรวจสมอง 500 ตัวอย่าง พบว่า nested PCR มีความไวและความจำเพาะเทียบเท่ากับ MIT ซึ่งเป็นวิธีมาตรฐานในการตรวจยืนยันการวินิจฉัยโรคพิษสุนัขบ้าทางห้องปฏิบัติการ โดยที่ FAT ให้ผลลบปลอบ 1 ตัวอย่าง นอกจากนี้ nested PCR ยังสามารถตรวจไวรัสในสมองสุนัขแม้ว่าจะทิ้งไว้นานถึง 72 ชม. ก็ตาม ซึ่งการตรวจด้วย FAT และ MIT จะเริ่มให้ผลลบปลอมตั้งแต่ช่วงเวลา 24 และ 48 ชม. ตามลำดับ สำหรับปริมาณ virus specific RNA และ total RNA (brain RNA และ specific virus RNA) ที่น้อยที่สุดที่วิธี nested PCR สามารถตรวจได้คือ 8 pg และ 0.5 ng ตามลำดับ วิธี nested PCR สามารถนำมาใช้เป็นวิธีตรวจยืนยันในกรณีที่ FAT ให้ผลลบได้