การกำหนดค่าเสียหายกรณีการละเมิดสิทธิในเครื่องหมายการค้า

Abstract

การวิจัยครั้งนี้ มีจุดมุ่งหมายที่จะทำการศึกษาถึงหลักเกณฑ์และวิธีการในการกำหนดค่าเสียหายกรณีการละเมิดสิทธิในเครื่องหมายการค้า ที่ได้นำบทบัญญัติแห่งประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 438 มาปรับใช้ และแนววินิจฉัยของศาลไทยว่ามีความเหมาะสมแน่นอนชัดเจนเพียงพอหรือไม่โดยศึกษาวิเคราะห์เปรียบเทียบกับกฎหมายและแนววินิจฉัยของศาลต่างประเทศเพื่อที่จะหาข้อสรุปเสนอแนะให้มีหลักเกณฑ์และวิธีการในการกำหนดค่าเสียหายที่เหมาะสมแน่นอนชัดเจนยิ่งขึ้น และสอดคล้องกับระบบของกฎหมายเครื่องหมายการค้า ผลการวิจัยพบว่า มาตรา 438 ดังกล่าวที่ใช้เป็นหลักเกณฑ์และวิธีการในการกำหนดค่าเสียหายกรณีการละเมิดสิทธิในเครื่องหมายการค้านั้น เป็นบทบัญญัติที่ให้ศาลใช้ดุลพินิจกำหนดค่าเสียหายได้อย่างกว้างขวาง แต่ศาลบังคับใช้กฎหมายในลักษณะที่จำกัดครัดเคร่งในขอบเขตเพื่อให้ผู้เสียหายกลับคืนสู่ฐานะเดิมก่อนมีการละเมิดอันมีลักษณะเป็นการคุ้มครองเอกชน ไม่เอื้ออำนวยให้มีการกำหนดค่าเสียหายเชิงลงโทษหรือให้เป็นตัวอย่าง เพื่อจะได้สอดคล้องเหมาะสมกับวัตถุประสงค์ของกฎหมายเครื่องหมายการค้าที่มุ่งคุ้มครองทั้งเอกชนผู้เป็นเจ้าของสิทธิ ผู้บริโภคและสาธารณชนด้วย ทั้งแนววินิจฉัยของศาลยังมีการใช้ดุลพินิจที่แตกต่างกันและไม่แน่นอนชัดเจนโดยกำหนดค่าเสียหายให้เป็นจำวนวนมากบ้างน้อยบ้าง โดยไม่ปรากฏเหตุผลที่ชัดเจน ดังนั้น ถ้าจะยังคงปรับใช้ มาตรา 438 ดังกล่าวเป็นเกณฑ์ในการกำหนดค่าเสียหายต่อไปอีกก็ต้องใช้เวลามาก เพื่อให้ศาลซึ่งเป็นผู้ใช้ดุลพินิจเข้าใจในแนวทางเดียวกันและยอมรับการกำหนดค่าเสียหายในเชิงพาณิชย์ ธุรกิจการค้าหรือเชิงเศรษฐศาสตร์ อันเป็นระบบการคุ้มครองสิทธิในเครื่องหมายการค้า แต่ถ้าจะให้การกำหนดค่าเสียหายเหมาะสมแน่นอนชัดเจนยิ่งขึ้นและใช้เวลาไม่มากนัก ก็สมควรแก้ไขเพิ่มเติมกฎหมายเครื่องหมายการค้าในปัจจุบัน ให้มีบทบัญญัติกำหนดองค์ประกอบอันเป็นหลักเกณฑ์เพื่อเป็นขอบเขตแห่งวิธีการให้สาลใช้ดุลพินิจในการกำหนดค่าเสียหาย จึงขอเสนอแนะให้มีบทบัญญัติสรุปได้ดังนี้ (ก) การให้จำนวนเงินกำไรที่ผู้ทำละเมิดได้รับและจำนวนเงินที่ผู้เสียหายควรจะได้รับโดยปกติจากการใช้เครื่องหมายการค้าจดทะเบียน เป็นค่าเสียหายที่ผู้เสียหายมีสิทธิได้รับ แต่มีสิทธิเรียกร้องจำนวนเงินกำไรหรือค่าสินไหมทดแทนได้อย่างใดอย่างหนึ่ง และกำหนดภาระการพิสูจน์ให้ผู้เสียหายมีหน้าที่พิสูจน์เพียงยอดขายของผู้ทำละเมิด และให้ผู้ทำละเมิดมีหน้าที่พิสูจน์ถึงค่าใช้จ่ายต่าง ๆ ที่จะนำมาหักลด (ข) การร้องขอการคุ้มครองชั่วคราวให้ระงับการกระทำหรือให้กระทำการบางอย่างเพื่อป้องกันการละเมิดสิทธิในเครื่องหมายการค้า