การศึกษาต้นทุนและอัตราผลตอบแทนจากการปลูกส้มเขียวหวานในเขตภาคกลางของประเทศไทย

Abstract

ในปัจจุบันการทำสวนส้มเขียวหวานได้ทำกันเป็นการค้าอย่างถาวรแล้ว ซึ่งถือเป็นอาชีพที่สำคัญและมั่นคงแก่เกษตรกร ในปีหนึ่ง ๆ ทำรายได้ให้แก่เกษตรกรและพ่อค้าเป็นจำนวนเงินหลายร้อยล้านบาท วิทยานิพนธ์นี้จึงมุ่งศึกษาถึงต้นทุนและอัตราผลตอบแทนจากการปลูกส้มเขียวหวานในเขตภาคกลางของประเทศไทย โดยได้ทำการศึกษาข้อมูลซึ่งได้จากการสัมภาษณ์เกษตรกรในเขตจังหวัดปทุมธานี อันเป็นแหล่งปลูกส้มเขียวหวานที่ใหญ่ที่สุดของประเทศไทยในการเลือกสวนตัวอย่างได้ใช้วิธีการเลือกแบบเฉพาะเจาะจง (Purposive Sampling) จำนวน 50 สวน เป็นสวนที่มีขนาดเนื้อที่การเพาะปลูกระหว่าง 20-200 ไร่ และได้แบ่งสวนตัวอย่างออกเป็น 5 กลุ่มตามช่วงอายุของส้ม ผลการศึกษาทราบว่า ต้นส้มเขียวหวานจะมีอายุประมาณ 12 ปี และเริ่มเก็บเกี่ยวผลผลิตได้ตั้งแต่สิ้นปีที่ 3 เป็นต้นไป ในระหว่างปีที่ 3-12 มีต้นทุนเฉลี่ย 9,046.62-14,296.16 บาท/ไร่/ปี และมีรายได้เฉลี่ย 3,188.93-20,023.74 บาท/ไร่/ปี ได้รับกำไรสุทธิเฉลี่ยสูงสุดในช่วงปีที่ 7-9 เป็นจำนวนเงิน 5,727.58 บาท/ไร่/ปี ตลอดอายุการปลูกส้มเขียวหวาน 12 ปี มีกำไรสุทธิเฉลี่ยรวมทั้งสิ้น 34,138.03 บาท/ไร่ คิดเป็นร้อยละ 20.95 ของรายได้ทั้งหมด จากการวิเคราะห์ผลตอบแทนจากการลงทุนปรากฏว่า การลงทุนปลูกส้มเขียวหวานจะได้รับทุนคืนภายในเวลาประมาณ 6 ปี 5 เดือน และถ้าให้อัตราผลตอบแทนขั้นต่ำเท่ากับร้อยละ 12 และร้อยละ 14 จะได้มูลค่าปัจจุบันสุทธิสูงกว่า 0 และได้รับอัตราผลตอบแทนที่แท้จริงร้อยละ 17.50 จึงสรุปได้ว่าการลงทุนส้มเขียวหวานจะได้รับผลตอบแทนที่คุ้มค่าต่อการลงทุน ปัญหาสำคัญในการปลูกส้มเขียวหวาน คือ ส้มมีราคาขายต่ำ ต้นส้มเป็นโรค น้ำเสีย ต้นทุนการผลิตสูง การขาดแคลนเงินทุน และการส่งออก ซึ่งปัญหาต่าง ๆ เหล่านี้อาจแก้ไขไว้ดังนี้ 1. การลดต้นทุนการผลิต เกษตรกรควรนำความรู้ทางวิชาการสมัยใหม่มาใช้ปรับปรุงการทำสวนส้มเขียวหวาน ตลอดจนการใช้ปุ๋ยยาปราบศัตรูพืชควรศึกษาถึงสรรพคุณวิธีการใช้ และปริมาณการใช้อย่างถูกต้อง 2. การแก้ไขปัญหาการผลิต ควรเลือกทำเลปลูกส้มเขียวหวานที่ใกล้แหล่งน้ำซึ่งมีน้ำใช้อย่างเพียงพอตลอดฤดูการผลิต การเลือกทำเลปลูกส้มเขียวหวานที่ใกล้แหล่งน้ำซึ่งมีน้ำใช้อย่างเพียงพอตลอดฤดูการผลิต การเลือกซื้อกิ่งพันธุ์ควาซื้อจากแหล่งที่เชื่อถือได้เพื่อกำจัดโรคและศัตรูพืชต่างๆ อย่างถูกวิธี 3. การแก้ไขปัญหาทางการตลาด หน่วยราชการและภาคเอกชนต้องร่วมมือกันหามาตรการในการจำหน่ายส้ม และขยายตลาดส้มเขียวหวานให้กว้างขวางออกไป 4. รัฐบาลควรแนะนำ และเผยแพร่ความรู้เกี่ยวกับการปลูกส้มเขียวหวานและการเกษตรแผนใหม่ไปสู่เกษตรกรให้มากกว่าปัจจุบัน ตลอดจนควบคุมคุณภาพและราคาของปัจจัยการผลิตต่าง ๆ เข้าช่วยเหลือด้านเงินทุนโดยให้กู้ยืมเงินในอัตราดอกเบี้ยต่ำ หามาตรการป้องกันกำจัดน้ำเสียจากโรงงานอุตสาหกรรมอย่างจริงจัง และดูแลระบบการชลประทาน นอกจากนี้ควรส่งเสริมให้มีโรงงานแปรรูปผลิตผลส้มเขียวหวาน ส่งเสริมการส่งออก ตลอดจนช่วยหาตลาดต่างประเทศให้กว้างขวางมากขึ้น