การวิเคราะห์เนื้อหาเพลงพื้นบ้านหมอลำเพื่อการถ่ายทอดทางวัฒนธรรม

Abstract

การวิเคราะห์เนื้อหาเพลงพื้นบ้านหมอลำมีวัตถุประสงค์เพื่อ วิเคราะห์เนื้อหาของเพลงพื้นบ้านหมอลำที่สะท้อนถึงความเชื่อ ค่านิยม ขนบธรรมเนียมประเพณี การดำเนินชีวิต และความรู้ด้านต่าง ๆ ของชาวอีสาน เพลงพื้นบ้านหมอลำที่นำมาวิเคราะห์มีจำนวนทั้งสิ้น 25 ชุด รวม 267 เพลง โดยรวบรวมจากเทปเพลงพื้นบ้านหมอลำที่วางจำหน่ายในประเทศไทย ในช่วงเดือนมกราคม - ธันวาคม 2538 ผลการวิเคราะห์เนื้อหาเพลงพื้นบ้านหมอลำ พบว่าเนื้อหาของเพลงพื้นบ้านหมอลำประกอบด้วยสาระต่าง ๆ รวม 1,198 เรื่อง ซึ่งสามารถจัดกลุ่มเป็นหมวดหมู่ต่าง ๆ โดยเรียงลำดับจากมากไปหาน้อยได้ดังนี้ คือ การดำเนินชีวิต ค่านิยม ความเชื่อ ขนบธรรมเนียมประเพณี และความรู้ด้านต่าง ๆ ผลการวิเคราะห์เพลงหมอลำแต่ละเพลง พบว่า ในเรื่องการดำเนินชีวิตมีทั้งสิ้น 8 ประเภท การดำเนินชีวิตที่ปรากฏมากที่สุด ได้แก่ เรื่องความรัก ในเรื่องค่านิยมมีทั้งสิ้น 21 ประเภท ค่านิยมที่มีกล่าวถึงในบทเพลงหมอลำมากที่สุด ได้แก่ เรื่องความมั่นคงทางฐานะ ในเรื่องความเชื่อมีทั้งสิ้น 11 ประเภท ความเชื่อที่ปรากฏในเพลงมากที่สุดได้แก่ ความเชื่อในกฏแห่งกรรม ส่วนเรื่องขนบธรรมเนียมประเพณีมีทั้งสิ้น 2 ประเภท ขนบธรรมเนียมประเพณีที่ปรากฏในบทเพลงมากที่สุด ได้แก่ ประเพณีเกี่ยวกับชีวิต ส่วนความรู้ด้านต่าง ๆ มีทั้งสิ้น 8 ด้าน ความรู้ที่ถ่ายทอดในเพลงหมอลำมากที่สุด ได้แก่ เรื่องการเมืองการปกครอง