เรือนไทดำ : กรณีศึกษา เพชรบุรี

Abstract

ศึกษาลักษณะของบ้านเรือนไทดำ บ้านแม่ประจันต์ จ.เพชรบุรี และพัฒนาการตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน รวมไปถึงการวิเคราะห์ถึงที่มาของลักษณะบ้านและรูปทรงของเรือน จากผลการวิจัยพบว่า บ้านและเรือนไทดำเกี่ยวข้องและสัมพันธ์กับผีและสิ่งเหนือธรรมชาติ บ้านและเรือนจึงเป็นที่อยู่ของทั้งคนและผี และประกอบด้วย พื้นที่อยู่อาศัย (domestic area) และ พื้นที่ศักดิ์สิทธิ์ (secred area) เช่น ที่บูชาบรรพบุรุษ, ศาลผีบ้าน ลักษณะบ้านและรูปทรงของเรือนไทดำ บ้านแม่ประจันต์ ในปัจจุบันเป็นการผสมผสานระหว่างวัฒนธรรมเก่าของคนไทดำสิบสองจุไท ทางภาคตะวันตกเฉียงเหนือของประเทศเวียดนาม และวัฒนธรรมใหม่ของคนไทสยามบริเวณที่ราบลุ่มภาคกลางของไทย จึงทำให้แบ่งประเภทของเรือนไทดำบ้านแม่ประจันต์ออกได้เป็น 4 ลักษณะ คือ 1) เรือนไทดำแบบดั้งเดิม 2) เรือนที่พัฒนาจากแบบดั้งเดิม 3) เรือนที่ได้รับอิทธิพลของท้องถิ่นและ 4) เรือนที่ได้รับอิทธิพลจากส่วนกลาง และยังพบว่าการเปลี่ยนแปลงลักษณะของบ้านและรูปทรงของเรือน เกิดจากปัจจัยสำคัญ 3 ประการคือ 1) ปัจจัยทางกายภาพ ได้แก่ ที่ตั้ง ภูมิอากาศ ความต้องการที่หลบแดดฝน วัสดุ วิธีการก่อสร้าง และเทคโนโลยี 2) ปัจจัยทางสังคม ได้แก่ เศรษฐกิจ การป้องกันภัยจากคนและสัตว์ ความเชื่อ และ 3) ปัจจัยทางสังคมและวัฒนธรรม ได้แก่ ลักษณะครอบครัว สถานะของสตรี ความต้องการความเป็นส่วนตัวและความสัมพันธ์ทางสังคม