การเปลี่ยนแปลงที่อยู่อาศัยบนเกาะเกร็ด จังหวัดนนทบุรี

Abstract

ศึกษาการเปลี่ยนแปลงของที่อยู่อาศัยบนเกาะเกร็ด ซึ่งเป็นตำบลหนึ่งในเขตการปกครองของอำเภอปากเกร็ด จังหวัดนนทบุรี มีเนื้อที่ 4.544 ตารางกิโลเมตร หรือ 2,840 ไร่ มีจำนวนประชากร 6,063 คน แบ่งออกเป็น 7 หมู่บ้าน และดูแลโดยองค์การบริหารส่วนตำบลเกาะเกร็ด ประชากรส่วนใหญ่ประกอบอาชีพรับจ้าง และบางส่วนประกอบอาชีพหลักคือ การเกษตรกรรม ได้แก่ การทำสวนผลไม้ต่างๆ เช่น ทุเรียน ส้มโอ หรือสวนผัก เป็นต้น ประชากรส่วนหนึ่งเป็นชาวมอญ ซึ่งอาศัยอยู่รวมกันในหมู่ที่ 1, 6 และหมู่ที่ 7 โดยมีวัดปรมัยยิกาวาส เป็นศูนย์กลางของชาวมอญและชาวไทยในเกาะเกร็ด ในปี พ.ศ. 2530-2533 จนถึง พ.ศ. 2535 เป็นต้นมา ชุมชนโดยรอบเกาะเกร็ด เช่น อำเภอปากเกร็ด ตำบลท่าอิฐ หรืออำเภอบางบัวทอง เกิดนิคมอุตสาหกรรม และแหล่งงานต่างๆ ขึ้นมากมาย ทำให้บริเวณเหล่านั้นเกิดความหนาแน่นของประชากรขึ้น และมีบางส่วนกระจายมาอยู่อาศัยที่เกาะเกร็ด ประกอบกับในปี พ.ศ. 2540-2542 เกาะเกร็ด ได้รับเลือกให้เป็นหมู่บ้านท่องเที่ยวของจังหวัดนนทบุรี ตามนโยบายการส่งเสริมการท่องเที่ยว โดยมีเอกลักษณ์ที่โดดเด่นประจำท้องถิ่น คือ งานศิลปหัตถกรรมเครื่องปั้นดินเผา อันเป็นเอกลักษณ์เฉพาะาของชาวมอญบนเกาะเกร็ด ดังนั้น การอยู่อาศัยบนเกาะเกร็ด จึงเริ่มมีการเปลี่ยนแปลง ทั้งในเชิงปริมาณ คือ มีการเพิ่มจำนวนมากขึ้น แต่อยู่ในสัดส่วนที่น้อย เมื่อเทียบกับการเปลี่ยนแปลงการใช้ประโยชน์ที่อยู่อาศัย อันได้แก่ การดัดแปลงที่อยู่อาศัยเดิมเป็นร้านค้า ร้านอาหาร ร้านขายของที่ระลึก หรือมีการทำบ้านเช่าเพื่อให้คนภายนอกเข้ามาอยู่อาศัย เพื่อค้าขาย เป็นต้น แต่การเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้น จะพบได้อย่างชัดเจนในหมู่ที่ 1, 6 และ 7 ซึ่งมีความพร้อมของระบบสาธารณูปโภค สาธารณูปการและการคมนาคมมากกว่าในหมู่ที่ 2, 3, 4 และ 5 แต่ในขณะเดียวกัน ก็มีข้อจำกัดบางประการที่ทำให้ไม่สามารถเปลี่ยนแปลงได้มาก เหมือนชุมชนอื่นๆ คือ สภาพพื้นที่ที่เป็นเกาะ การคมนาคมไม่สะดวก และพื้นที่ส่วนใหญ่เป็นดินสวน ไม่เหมาะแก่การทำโครงการที่ต้องลงรากฐานแน่นหนา อีกทั้งยังมีพระราชบัญญัติต่างๆ เช่น พระราชบัญญัติควบคุมอาคาร พ.ศ. 2522 พระราชบัญญัติผังเมือง พระราชบัญญัติการเดินเรือในน่านน้ำไทย พ.ศ. 2456 เป็นต้น ใช้ในการควบคุมพื้นที่อยู่ อีกทั้งประชาชนในท้องถิ่นเองที่ยังคงรวมตัวกันรักษาประเพณี และวัฒนธรรมแบบชาวชนบทไว้ได้อย่างเหนียวแน่น ทำให้เกาะเกร็ดยังคงรักษาสภาพดั้งเดิมไว้ได้อยู่มาก แนวโน้มของการเปลี่ยนแปลงที่อยู่อาศัยบนเกาะเกร็ดในอนาคต คือ จะไม่มีการเพิ่มปริมาณของที่อยู่อาศัยมากนัก แต่จะเปลี่ยนแปลงในลักษณะของการใช้ประโยชน์ที่อยู่อาศัยมากขึ้น และรูปแบบการดำรงชีวิต วัฒนธรรมประเพณี บางส่วนจะเริ่มเปลี่ยนแปลงไป มีความเป็นพาณิชย์เพิ่มมากขึ้น แต่จะยังคงความเป็นสังคมชนบทไว้ได้ เนื่องจากการรวมตัวของชุมชนท้องถิ่น และข้อจำกัดต่างๆ สำหรับข้อเสนอแนะในการพัฒนาและปรับปรุงที่อยู่อาศัย และสภาพแวดล้อมให้เหมาะสมแก่การอยู่อาศัยและสอดคล้องกับสภาพของชุมชน คือ การรักษาสภาพชุมชนเดิมด้วยการจัดระเบียบร้านค้าต่างๆ ที่เกิดขึ้นมากขึ้น ทั้งด้านรูปแบบและสุขอนามัยต่างๆ ไม่ให้เกิดการรบกวนการอยู่อาศัยในชุมชนเดิม และรณรงค์การเผยแพร่ความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับกฎหมายต่างๆ โดยเฉพาะในหมู่ที่1,6 และ 7 และการเร่งพัฒนาและส่งเสริมโครงการท่องเที่ยวเชิงเกษตร และนโยบายต่างๆ ตามนโยบายของหน่วยงานราชการ ในหมู่ที่ 1 ถึง 5 อีกทั้งควรจะมีการปรับปรุงระบบสาธารณูปการ ได้แก่ ระบบบำบัดน้ำ การกำจัดขยะ เส้นทางการ คมนาคมภายในเกาะ ระบบป้องกันอัคคีภัย โทรศัพท์สาธารณะ การรักษาความปลอดภัยและควรจัดทำโครงการเผยอพร่ความรู้ ความเข้าใจเกี่ยวกับกฎหมายต่างๆ เพื่อให้เกิดความเข้าใจอันดีต่อแนวทางการพัฒนาของหน่วยราชการต่อไปในอนาคต