ความเชื่อมโยงระหว่างหลักธรรมของพุทธศาสนากับแนวคิดปฏิญญาสากลในเรื่องสิทธิมนุษยชน : ศึกษาผ่านงานของพุทธทาสภิกขุ

Abstract

การวิจัยครั้งนี้มีจุดมุ่งหมายเพื่อศึกษาความเชื่อมโยงระหว่างหลักธรรมของพุทธศาสนากับแนวคิดสิทธิมนุษยชนในปฏิญญาสากลว่าด้วยสิทธิมนุษยชน ค.ศ. 1948 โดยศึกษาผ่านความคิดของท่านพุทธทาสภิกขุ (ซึ่งการศึกษาครั้งนี้เป็นการศึกษาจากแนวคิดที่มีบริบทแตกต่างกันมาก จึงต้องใช้ความระมัดระวังในการนำความคิดในบริบทหนึ่งมาเปรียบเทียบกับอีกบริบทหนึ่ง) การศึกษาดังกล่าวอาศัยจากการตีความตัวบท (text) เพื่อแสวงหาความมุ่งหมายของงานเขียนของนักคิดที่เกี่ยวข้อง ผลของการวิจัยพบว่าผลงานของท่านพุทธทาสภิกขุไม่ได้กล่าวถึงเรื่องสิทธิมนุษยชนไว้เลย ทั้งนี้อาจเนื่องมาจากสภาพบริบทที่แตกต่างกันของทั้งสองแนวคิด ซึ่งในบริบทของพุทธศาสนาเน้นในเรื่องของหน้าที่ (duty) ของมนุษย์มากกว่าที่กล่าวถึงเรื่องสิทธิ แต่จากการตีความพบว่าหลักธรรมของพุทธศาสนาในระดับโลกียะธรรมตามแนวทางของท่านพุทธทาสภิกขุ มีความคล้ายคลึงกับแนวคิดสิทธิมนุษยชนในเรื่องของความมุ่งหมายที่ต้องการกำจัดและควบคุมความเห็นแก่ตัวของมนุษย์ ซึ่งเป็นสาเหตุของความวุ่นวายภายในสังคม เพื่อใฝ่หาสันติภาพ จึงมีความสอดคล้องกันในด้านของความมุ่งหมายซึ่งเป็นแก่นของแนวคิด