หลักเกณฑ์ในการกำหนดค่าทดแทนทรัพย์สิน ในแนวเขตเดินสายไฟฟ้าแรงสูง ของการไฟฟ้าฝ่ายผลิตแห่งประเทศไทย

Abstract

วิทยานิพนธ์เรื่องนี้เป็นการศึกษาถึงหลักเกณฑ์ในการกำหนดค่าทดแทนทรัพย์สินในแนวเขตเดินสายไฟฟ้าแรงสูงของการไฟฟ้าฝ่ายผลิตแห่งประเทศไทย โดยมีวัตถุประสงค์ที่จะศึกษาถึงการวางแผนขยายระบบสายส่งไฟฟ้าแรงสูง การสำรวจแปลงกรรมสิทธิ์ที่ดินและทรัพย์สินในแนวเขตเดินสายไฟฟ้าแรงสูง การวางหลักเกณฑ์พิจารณาค่าทดแทนทรัพย์สิน โดยคณะกรรมการกำหนดค่าทดแทนทรัพย์สินฯ ของแต่ละจังหวัด และหลักเกณฑ์ในการจ่ายค่าทดแทนทรัพย์สิน รวมทั้งหลักเกณฑ์ในการพิจารณาค่าทดแทนทรัพย์สินของหน่วยงานราชการอื่น ๆ อาทิเช่น กรมทางหลวงและกรมชลประทาน เป็นต้น จากการค้นคว้าวิจัยโดยศึกษาจากบทบัญญัติของกฎหมาย ระเบียบข้อบังคับตำราและเอกสารต่าง ๆ ตลอดทั้งสอบถามจากเจ้าหน้าที่ผู้ทำงานเกี่ยวข้องกับเรื่องค่าทดแทนทรัพย์สินแล้ว พบว่า การไฟฟ้าฝ่ายผลิตแห่งประเทศไทยต้องจ่ายค่าทดแทนทรัพย์สินให้ราษฎร ซึ่งมีทรัพย์สินอยู่ในแนวเขตเดินสายไฟฟ้าแรงสูง ตามประเภททรัพย์สิน ดังนี้ 1. ค่าทดแทนที่ดิน 2. ค่าทดแทนต้นไม้ 3. ค่ารื้อย้ายอาคารบ้านเรือน หรือสิ่งปลูกสร้างอย่างอื่น ตามพระราชบัญญัติการไฟฟ้าฝ่ายผลิตแห่งประเทศไทย พ.ศ. 2511 มาตรา 30 ให้การไฟฟ้าฝ่ายผลิตฯ จ่ายค่าทดแทนตามความเป็นธรรมแก่เจ้าของ หรือผู้ครอบครองทรัพย์สินในแนวเขตเดินสายไฟฟ้าแรงสูง หลักเกณฑ์ที่การไฟฟ้าฝ่ายผลิตแห่งประเทศไทยจ่ายค่าทดแทนให้ราษฎร สรุปได้ว่า สำหรับค่าทดแทนที่ดิน จะนำราคาประเมินเพื่อใช้เป็นทุนทรัพย์สำหรับเรียกเก็บค่าธรรมเนียมในการจดทะเบียนสิทธิและนิติกรรม และประกาศราคาปานกลางตามประมวลรัษฎากรว่าด้วยการเสียภาษีบำรุงท้องที่มาประกอบการพิจารณา สุดแต่ราคาประเมินชนิดใดสูงกว่า ก็จะถือเอาอัตราที่สูงกว่านั้นเป็นเกณฑ์ในการคำนวณค่าทดแทน แต่ข้อเท็จจริงปรากฏว่าราคาที่ประเมินขึ้นมานั้น มักจะต่ำกว่าราคาที่แท้จริงของที่ดิน ซึ่งจะต้องแก้ไขราคาประเมินที่ดินให้ถูกต้องตามความเป็นจริง โดยเจ้าหน้าที่ของรัฐจะต้องมีความเชี่ยวชาญในการประเมินราคาที่ดินโดยเฉพาะ และราษฎรผู้เสียภาษีและค่าธรรมเนียมจะต้องให้ข้อมูลเกี่ยวกับราคาของที่ดินที่แท้จริงแก่เจ้าหน้าที่ของรัฐโดยไม่หลบเลี่ยงการเสียภาษีและค่าธรรมเนียม สำหรับค่าทดแทนต้นไม้ คณะกรรมการกำหนดค่าทดแทนทรัพย์สินฯ ของแต่ละจังหวัด จะเป็นผู้กำหนดอัตราค่าทดแทนต้นไม้แต่ละชนิด โดยแบ่งออกเป็น 2 ประเภท คือประเภทมีผลและไม่มีผล โดยทั่วไปการไฟฟ้าฝ่ายผลิตฯ จ่ายค่าทดแทนต้นไม้ในอัตราที่สูงกว่าหน่วยงานราชการอื่น ๆ สำหรับค่ารื้อย้ายอาคารบ้านเรือนหรือสิ่งปลูกสร้าง สถาปนิกหรือช่างของการไฟฟ้าฝ่ายผลิตฯ เป็นผู้สำรวจและประเมินราคาค่าทดแทนเป็นตารางเมตร ตามประเภทของอาคารบ้านเรือน ซึ่งเป็นการคำนวณค่าทดแทนอย่างคร่าว ๆ จึงทำให้มีปัญหาร้องเรียนเรื่องค่าทดแทนเกิดขึ้นอยู่เนือง ๆ ซึ่งควรปรับปรุงวิธีคิดค่าทดแทนเสียใหม่ โดยจัดลำดับการคิดคำนวณจากหลักความเป็นจริง และตามลำดับงานช่างทำนองเดียวกับวิธีการของกรมทางหลวง อย่างไรก็ตาม การจ่ายค่าทดแทนทรัพย์สินตามความเป็นธรรม ย่อมขึ้นอยู่กับหลักการที่ว่าทั้งการไฟฟ้าฝ่ายผลิตฯ และราษฎรต่างพอใจในจำนวนเงินค่าทดแทนนั้น แต่การที่จะให้ราษฎรพอใจในค่าทดแทนทรัพย์สินที่การไฟฟ้าฝ่ายผลิตฯ จ่ายให้หมดทุก ๆ คน ย่อมเป็นไปไม่ได้ เพราะความพอใจของแต่ละคนมีขีดจำกัดสูงต่ำไม่เท่ากัน ผู้เขียนหวังว่าการให้ความร่วมมือของราษฎร เพื่อให้งานก่อสร้างระบบสายส่งไฟฟ้าแรงสูงไม่หยุดชะงัก ย่อมเป็นผลดีต่อการไฟฟ้าฝ่ายผลิตฯ และราษฎรเองที่มีส่วนร่วมในการพัฒนาประเทศชาติให้เจริญก้าวหน้าทั้งทางด้านเศรษฐกิจและสังคม