สิทธิยึดหน่วง

Abstract

งานวิจัยนี้มีจุดมุ่งหมายเพื่อศึกษาและวิเคราะห์ถึงหลักเกณฑ์ ลักษณะและผลของสิทธิยึดหน่วงที่บัญญัติอยู่ในประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ รวมทั้งปัญหาต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้องและได้เสนอแนวทางในการแก้ไขปัญหาที่เกิดขึ้นจากการวิจัยพบว่า สิทธิยึดหน่วงเป็นสิทธิพิเศษอย่างหนึ่งของเจ้าหนี้ที่เกิดขึ้นเองโดยผลของกฎหมายเมื่อเจ้าหนี้มีการครอบครองทรัพย์สินของผู้อื่นและมีหนี้ที่เกี่ยวข้องกับทรัพย์สินนั้น ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ได้บัญญัติหลักทั่วไปเกี่ยวกับสิทธิยึดหน่วงไว้ในบรรพ 2 ว่าด้วยเรื่องหนี้ ลักษณะ 1 บทเบ็ดเสร็จทั่วไป หมวด 2 ผลแห่งหนี้ ส่วนที่ 5 สิทธิยึดหน่วงตั้งแต่มาตรา 241-250 นอกจากนี้ยังมีบทบัญญัติในเอกเทศสัญญาที่ให้สิทธิยึดหน่วงแก่เจ้าหนี้บางจำพวกสามารถยึดถือทรัพย์สินไว้ได้จนกว่าจะได้รับชำระหนี้อันได้แก่มาตรา 452, 468, 630, 670, 679, 772, และ 819 เป็นต้น อย่างไรก็ตามบทบัญญัติว่าด้วยสิทธิยึดหน่วงยังมีความไม่ชัดเจนอยู่บางประการ เช่น ในเรื่องขอบเขตของสิทธิยึดหน่วงซึ่งเป็นปัญหาว่าเจ้าหนี้จะสามารถใช้อ้างต่อบุคคลภายนอกได้แค่ไหนเพียงใด นอกจากนี้ในส่วนที่ว่าด้วยการบังคับชำระหนี้เอากับทรัพย์สินที่ยึดหน่วงซึ่งกฎหมายกำหนดให้เจ้าหนี้ต้องดำเนินการฟ้องร้องและขอบังคับคดีต่อศาลอย่างเช่นเจ้าหนี้สามัญโดยทั่วไปจึงก่อให้เกิดความไม่สะดวกแก่เจ้าหนี้ ซึ่งสมควรปรับปรุงให้มีความเหมาะสมและเป็นประโยชน์ยิ่งขึ้น งานวิจัยนี้ได้เสนอแนวทางในการแก้ไขปัญหาที่เกิดขึ้น โดยส่วนหนึ่งได้เสนอแนวทางในการตีความกฎหมายเพื่อให้หลักกฎหมายว่าด้วยสิทธิยึดหน่วงสามารถใช้และเป็นประโยชน์มากขึ้น และในส่วนที่เกี่ยวกับปัญหาความไม่สะดวกในการบังคับชำระหนี้เอากับทรัพย์สินที่ยึดหน่วงของเจ้าหนี้นั้น งานวิจัยนี้ได้เสนอให้มีการแก้ไขกฎหมายโดยให้เจ้าหนี้สามารถขายทอดตลาดทรัพย์สินที่ยึดหน่วงได้ทันที