การบริหารงานบุคคลของการปิโตรเลียมแห่งประเทศไทย

Abstract

วิทยานิพนธ์ฉบับนี้ มีวัตถุประสงค์ เพื่อทำการศึกษาถึงหลักการและวิธีการจัดระบบการบริหาร ตลอดจนปัญหาและอุปสรรคต่าง ๆ ในงานบุคคลของการปิโตรเลียมแห่งประเทศไทย ซึ่งเป็นรัฐวิสาหกิจซึ่งเกิดขึ้นใหม่โดยการรวมตัวกันของรัฐวิสาหกิจหลายหน่วยงาน จึงมีเอกลักษณ์เฉพาะแบบของตัวเองไม่เหมือนกับรัฐวิสาหกิจอื่น ๆ โดยการวิจัยได้ศึกษาข้อมูลปฐ[ม]ภูมิโดยการสัมภาษณ์และใช้แบบสอบถาม เพื่อสำรวจความคิดเห็นของบุคลากรและข้อมูลทุติยภูมิ โดยการค้นคว้าและรวบรวมจาก หนังสือวารสาร เอกสารต่าง ๆ ได้แก่ กฎระเบียบ ข้อบังคับ ประกาศ และคำสั่งต่าง ๆ ของการปิโตรเลียมแห่งประเทศไทยและหน่วยราชการที่เกี่ยวข้อง ผลการศึกษาและวิเคราะห์ ตามสมมติฐานปรากฏว่า 1. การจัดการด้านสวัสดิการของ ปตท. ไม่สามารถสนองความต้องการของพนักงานได้อย่างทั่วถึง เนื่องจากมีสวัสดิการบางประเภทยังมีข้อบกพร่องในหลักเกณฑ์และเงื่อนไขในการจัดให้กับพนักงาน ตลอดจนความไม่เพียงพอของอุปกรณ์ สถานที่และบุคลากร ในสวัสดิการประเภทนั้น ๆ เป็นส่วนประกอบทำให้การจัดการด้านสวัสดิการของ ปตท. ยังไม่สามารถสนองความต้องการของพนักงานได้อย่างทั่วถึง 2. ในระยะ 5 ปีข้างหน้า (พ.ศ. 2527 ถึง พ.ศ. 2531) แนวโน้มของความต้องการด้านกำลังคนของ ปตท. จะไม่เพิ่มขึ้นเป็น 2 เท่า (ร้อยละ 100) ทั้งนี้เพราะโครงการใหญ่ๆ ของ ปตท. ส่วนมากได้เริ่มกระทำมานานแล้วและโครงการต่าง ๆ เหล่านั้นบางโครงการก็สิ้นสุดลงไปแล้วและบางโครงการก็มีกำหนดการจะสิ้นสุดลงในระยะ 1 ปี หรือ 2 ปีข้างหน้า ซึ่งจะมีผลทำให้จำนวนพนักงานที่หมดภาระกิจรับผิดชอบเหล่านี้กลับเข้ามาช่วยงานในการดำเนินงานในหน่วยต่าง ๆ ของ ปตท. ซึ่งจะเป็นผลทำให้การรับพนักงานเข้ามาใหม่มีอัตราลดลง ถึงแม้ว่าโครงการบางโครงการในด้านจัดหาและกลั่นน้ำมันตลอดจนในด้านกิจกรรมพิเศษ จะทำให้จำนวนพนักงานเพิ่มขึ้นมากก็ตามที แต่แนวโน้มของจำนวนพนักงานที่เพิ่มขึ้นนั้นก็ยังมีปริมาณไม่มากดังสมมติฐานที่ตั้งไว้แต่อย่างใด จากการวิจัยสามารถสรุปข้อเสนอแนะในการแก้ไขปัญหาได้ดังนี้ 1. ปตท. สมควรที่จะมีการวางแผนกำลังคนในอนาคต เพื่อกำหนดปริมาณและคุณสมบัติของบุคลากรที่ต้องการเข้ามาประจำในหน่วยงานต่าง ๆ ซึ่งจะมีผลทำให้ไม่ขาดแคลนบุคลากร และได้บุคคลที่มีคุณสมบัติเหมาะสมในเวลาที่ต้องการ รวมทั้งสามารถวางแผนงานทางด้านบุคคลเพื่อรองรับพนักงานที่เพิ่มขึ้นได้อย่างเหมาะสมด้วย 2. การสรรหาบุคคลเข้าทำงานควรปรับปรุงการกระจายข่าวการรับสมัครงานให้กว้างขวางและทั่วถึงกันเพื่อให้ได้บุคคลที่จะมาสมัครจากแหล่งต่าง ๆ และช่วยลดปัญหาขัดข้องใจในเรื่องการใช้ระบบพรรคพวกในการรับสมัครงาน 3. การคัดเลือก ควรจัดให้มีการสอบภาคทฤษฎีและปฏิบัติ ซึ่งมีแบบทดสอบที่เป็นมาตรฐาน เพื่อให้ได้บุคลากรที่มีคุณสมบัติและมาตรฐานตรงตามต้องการ และมีมาตรฐานในการคัดเลือกที่มีความถูกต้องและยุติธรรม 4. การฝึกอบรมและพัฒนา ควรจะได้มีการหาความจำเป็นในการฝึกอบรม เพื่อจะได้จัดให้มีการอบรมที่จำเป็นจริง ๆ ในการช่วยส่งเสริมการปฏิบัติงานของพนักงาน และจะช่วยควบคุมงบประมาณการใช้จ่ายในการฝึกอบรม ซึ่งไม่เพียงพออยู่ในขณะนี้ด้วย 5. การประเมินผลการปฏิบัติงาน ควรจัดให้มีแบบฟอร์ม และวิธีการประเมินผลที่เป็นมาตรฐานเดียวกันทั้งองค์การโดยเร็ว เพื่อลดปัญหาในการ[ป]ระเมินผลงานที่แตกตางกันในแต่ละหน่วยงาน ซึ่งทำให้เกิดการเปรียบเทียบและความไม่เข้าใจในหมู่พนักงาน 6. สวัสดิการ ควรมีการปรับปรุงเงื่อนไข วิธีการตลอดจนบุคลากรในการจัดการสวัสดิการบางประเภท ที่ยังไม่สามารถสนองความต้องการของพนักงานได้อย่างทั่วถึง เช่น รถรับส่งพนักงาน บริการตรวจรักษาโรค บริการซื้อและยืมถังก๊าซ เป็นต้น เพื่อที่จะทำให้สวัสดิการทุกประเภทสามารถสนองประโยชน์ให้กับพนักงานได้อย่างทั่วถึง 7. วินัยและการร้องทุกข์ ควรจัดให้มีกฎระเบียบและข้อวินัย ซึ่งเป็นของ ปตท. เองออกมาใช้ให้เร็วที่สุด เพื่อขจัดปัญหาคนในองค์การเดียวกัน มีข้อบังคับคนละฉบับ และจะได้เป็นมาตรฐานเดียวกัน หมดทั้งองค์การ ซึ่งจะเป็นการง่ายในการปฏิบัติตนของพนักงานในองค์การ และสะดวกต่อการพิจารณาข้อวินัยของพนักงานของหัวหน้าหน่วยงานด้วย 8. การแรงงานสัมพันธ์ ควรจะได้จัดให้มีการประชุมด้านแรงงานสัมพันธ์ในหมู่หัวหน้าหน่วยงานกับพนักงาน ในหน่วยงานต่าง ๆ เพื่อลดปัญหาช่องว่างของผู้บริหารและพนักงานชั้นผู้น้อย โดยความร่วมมือช่วยเหลือของกองแรงงานสัมพันธ์และฝ่ายสหภาพแรงงาน นอกจากนั้นยังมีสิ่ง ซึ่งควรศึกษาต่อไป คือวิวัฒนาการการปรับตัวของรัฐวิสาหกิจแห่งนี้ ในแง่ของการบริหารบุคคล ซึ่งมาจากการรวมองค์การหลาย ๆ องค์การเข้าด้วยกัน จึงเป็นการรวมบุคคลหลายพวก หลายเหล่าเข้าด้วยกัน ดังนั้นการศึกษาการปรับตัวของพนักงานในองค์การในแง่ของการทำงานรวมกันและการประสานงาน จึงเป็นสิ่งที่น่าสนใจศึกษาต่อไป