การจัดตั้งหน่วยงานสอบสวนคดีพิเศษในประเทศไทย

Abstract

วิทยานิพนธ์ฉบับนี้มุ่งศึกษาถึงการจัดตั้งหน่วยงานสอบสวนคดีพิเศษในประเทศไทย โดยศึกษาถึงร่างพระราชบัญญัติการสอบสวนคดีพิเศษ พ.ศ. … ฉบับที่คณะรัฐมนตรีเสนอให้สภาผู้แทนราษฎรพิจารณา รวมถึงการให้คำนิยามและประเภทของคดีพิเศษ อำนาจสอบสวนพิเศษการประสานงานระหว่างหน่วยงานสอบสวนคดีพิเศษกับหน่วยงานอื่นในกระบวนการยุติธรรม และเปรียบเทียบโครงสร้างของกรมสอบสวนคดีพิเศษ กระทรวงยุติธรรม เปรียบเทียบกับโครงสร้างของหน่วยงานลอบสวนคดีพิเศษ (SID) ในประเทศญี่ปุ่น โดยหลักแล้ว การสืบสวนสอบสวนคดีอาญาเป็นหน้าที่ของพนักงานสอบสวน สำนักงานตำรวจแห่งชาติ แต่การกระทำความผิดคดีอาญาในปัจจุบันมีลักษณะพิเศษมากกว่าการกระทำความผิดอาญาในอดีต กล่าวคือ ผู้กระทำความผิดมักเป็นผู้ที่มีความรู้ ความเชี่ยวชาญและความชำนาญพิเศษในบางครั้งผู้กระทำความผิดมีการรวมตัวกันเป็นกลุ่มหรือองค์กรอาชญากรรม หากพิจารณาถึงลักษณะหรือรูปแบบในการกระทำความผิดแล้วพบว่า มีลักษณะที่สลับซับซ้อนแยบยลและละเอียดอ่อน นอกจากนี้ยังมีการใช้เทคโนโลยีที่ทันสมัยเป็นเครื่องมือในการประกอบความผิด ปัญหาดังกล่าวส่งผลให้พนักงานสอบสวนไม่สามารถรวบรวมพยานหลักฐานเพื่อนำตัวผู้ กระทำความผิดมาลงโทษได้ เนื่องจากขาดความรู้ ความชำนาญ และความเข้าใจในรูปแบบของการกระทำความผิดประกอบกับอำนาจสอบสวนที่กำหนดไว้ในประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญามีไม่เพียงพอ จึงต้องจัดตั้งกรมสอบสวนคดีพิเศษ กระทรวงยุติธรรม ขึ้นเป็นหน่วยงานที่ทำหน้าที่สืบสวนสอบสวนคดีพิเศษ อย่างไรก็ตาม ร่างพระราชบัญญัติการสอบสวนคดีพิเศษ พ.ศ … ฉบับที่สภาผู้แทนราษฎรกำลังพิจารณา ซึ่งเป็นร่างกฎหมายที่กำหนดอำนาจหน้าที่ของกรมสอบสวนคดีพิเศษยังมีปัญหาเรื่องการกำหนดประเภทคดีพิเศษ อำนาจการสอบสวนพิเศษและการประสานงานระหว่างกรมสอบสวนคดีพิเศษกับหน่วยงานอื่นในกระบวนการยุติธรรม ผู้เขียนจึงเสนอแนวทางแก้ไขปัญหาดังกล่าวเพื่อเป็นข้อมูลประกอบการปรับปรุงร่างพระราชบัญญัติการสอบสวนคดีพิเศษพ.ศ. … ต่อไป