การเพิกถอนการฉ้อฉลในคดีล้มละลาย

Abstract

การเพิกถอนการฉ้อฉลตามกฎหมายล้มละลายในมาตรา 113 และมาตรา 114 ต้องอ้างอิงกับกฎหมายแพ่งและพาณิชย์มาตรา 237-240 และต้องตีความนิติกรรมที่ทำให้เจ้าหนี้เสียเปรียบ ต่างจากหลักการตามมาตรา 114 เดิม ที่ไม่คำนึงถึงความได้เปรียบเสียเปรียบของเจ้าหนี้ ทำให้การเพิกถอนการโอนทำได้ง่ายขึ้น แต่ก็มีผลกระทบต่อผู้รับโอนที่สุจริต จึงอาจกล่าวได้ว่ามาตรา 114 ที่แก้ไขใหม่มุ่งคุ้มครองสิทธิเสรีภาพของประชาชนในทางทรัพย์สินขณะเดียวกันก็เพมอำนาจให้กับเจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์และผลักภาระนำสืบความได้เปรียบเสียเปรียบของเจ้าหนี้ไปที่ลูกหนี้และผู้ที่ได้ลาภงอก ในกรณี การให้โดยเสน่หา และกรณีลูกหนี้ได้รับค่าตอบแทนน้อยเกินสมควร โดยกำหนดช่วงระยะเวลาที่ต้องสงสัยไว้นาน เนื่องจากความยากในการนำสืบนิติกรรมที่ทำให้เจ้าหนี้เสียเปรียบ ซึ่งหากจะกำหนดระยะเวลาไว้แน่นอนและเป็นช่วงเวลาที่สั้น ในทางปฏิบัติของเจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์ก็คงไม่สามารถดำเนินการได้ ไม่ว่าจะด้วยสาเหตุของการเข้าสู่กระบวนการล้มละลายที่ล่าช้าอันเกิดจากการตีความคำว่า “มีหนี้สินล้นพ้นตัว" ที่ทำให้ช่วงระยะเวลาการทำนิติกรรมที่ฉ้อฉลยาวนานไปด้วย และสาเหตุอื่น ๆ อย่างไรก็ตาม การติดตามทรัพย์สินกลับเข้าสู่กองทรัพย์สินของลูกหนี้ในคดีล้มละลายจะต้องดำเนินการโดยรวดเร็ว และครอบคลุมนิติกรรมที่ฉ้อฉล ดังนั้น นิติกรรมที่อาจไม่เปิดเผยต่อสาธารณชน และทำให้เกิดข้อสงลัยในความโปร่งใสของการทำนิติกรรม ได้แก่ นิติกรรมระหว่างลูกหนี้กับบุคคลภายในของลูกหนี้ กฎหมายก็ควรให้เจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์เพิกถอนได้โดยรับประโยชน์จากข้อสันนิษฐานของกฎหมาย และผลักภาระนำสืบความได้เปรียบเสียเปรียบของเจ้าหนี้ไปที่ลูกหนี้และบุคคลภายในนั้น เพื่อให้เกิดความรวดเร็วในการนำสืบและสร้างความมั่นใจให้เจ้าหนี้ว่าจะไม่ได้รับความเสียหายอันเกิดจากการปกปิดข้อเท็จจริงจากการทำนิติกรรมของบุคคลดังกล่าว โดยสรุปแล้ว การจะถือหลักปฏิบัติในการเพิกถอนการฉ้อฉลในแนวทางใด จะต้องพิจารณาถึงความเหมาะสมกับนโยบายสังคมและเศรษฐกิจด้วย กล่าวคือ ถ้านโยบายมุ่งรวบรวมทรัพย์สินของบุคคลล้มละลายให้ได้มากที่สุด หลักการตามมาตรา 114 เดิม ก็อาจมีความเหมาะสมที่จะบังคับใช้ แต่ถ้า นโยบายมุ่งรักษาสิทธิเสรีภาพของประชาซนในทางทรัพย์สินเพื่อกระตุ้นให้เกิดการทำธุรกรรมให้เศรษฐกิจขยายตัวไปได้หลักการตามมาตรา 114 ที่แก้ไขใหม่ ก็จะมีความเหมาะสม เพียงแต่อาจจะต้องมีการปรับปรุงให้ครอบคลุมนิติกรรมที่ฉ้อฉลเจ้าหนี้ และให้มีความเป็นสากลมากยิ่งขึ้น