การเมืองในกระบวนการแก้ไขมาตรา 211 ของรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย เมื่อ พ.ศ.2539

Abstract

การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาถึงกระบวนการแก้ไขรัฐธรรมนูญเพิ่มเติม มาตรา 211 ว่าด้วยการแก้ไขเพิ่มเติมรัฐธรรมนูญ ในช่วงเมื่อปี พ.ศ. 2539 โดยเน้นศึกษาถึงบทบาทของกลุ่มพลังในรัฐสภาและกลุ่มพลังนอกรัฐสภา ในการใช้อำนาจและอิทธิพลต่อกระบวนการดังกล่าว ตลอดจนผลที่มีต่อทั้งกระบวนการพิจารณา และเนื้อหาในร่างแก้ไขเพิ่มเติมรัฐธรรมนูญมาตรา 211 ผลการวิจัยพบว่า 1. กลุ่มพลังนอกรัฐสภา มีบทบาทส่วนใหญ่ต่อกระบวนการแก้ไขรัฐธรรมนูญมาตรา 211 ในขั้นตอนของการระบุประเด็นปัญหา เพื่อทำให้รัฐบาลตระหนักและเห็นความสำคัญต่อประเด็นการเปิดประตูสู่การปฏิรูปการเมืองด้วยการแก้ไขรัฐธรรมนูญมาตรา 211 นอกจากนี้กลุ่มพลังนอกรัฐสภาได้เข้าไปมีบทบาทในขั้นตอนของการก่อตัว และจัดทำข้อเสนอของนโยบายอีกด้วย กล่าวคือ สามารถผลักดันข้อเสนอส่วนหนึ่งของตน เข้าสู่การพิจารณาของรัฐสภาในวาระหนึ่งของการพิจารณาร่างแก้ไขรัฐธรรมนูญด้วย 2. กลุ่มพลังในรัฐสภามีบทบาทต่อกระบวนการแก้ไขเพิ่มเติมมาตรา 211 ในขั้นตอนของการก่อตัวและกำหนดข้อเสนอของนโยบาย โดยได้พยายามจัดทำร่างแก้ไขมาตรา 211 ที่เอื้อต่อการรักษาประโยชน์ของกลุ่มตนเองไว้ และได้ใช้อำนาจใจการตัดสินใจเพื่อผ่านร่างแก้ไขมาตรา 211 ในขั้นตอนของการรับร่างนโยบายอีกด้วย แต่อย่างไรก็ตามการตัดสินใจของกลุ่มพลังในสภาก็ยังคงอยู่ภายใต้กรอบจำกัดของการผลักดันจากกลุ่มพลังภายนอกรัฐสภาอยู่ 3. ผลจากบทบาทของกลุ่มพลังต่าง ๆ ที่มีการต่อรองกันสูงในกระบวนการดังกล่าว จึงส่งผลให้เนื้อของร่างแก้ไขมาตรา 211 ที่ผ่านการพิจารณาของรัฐสภา มีลักษณะของการประนีประนอม ประสานประโยชน์ โดยการผสมผสานเอาเนื้อหาในร่างแก้ไขมาตรา 211 ของกลุ่มต่าง ๆ ทั่วไปและนอกรัฐสภาเข้าไว้ด้วยกัน