ระบาดวิทยาของโรคติดเชื้อในโรงพยาบาลในผู้ใหญ่ที่เกิดจาก Escherichia coli หรือ Klebsiella pneumoniae ที่ผลิต Extended-spectrum β-lactamases (ESBLS) ในโรงพยาบาลศูนย์และโรงพยาบาลทั่วไปในประเทศไทย

Abstract

โรคติดเชื้อในโรงพยาบาลในผู้ใหญ่ที่เกิดจากเชื้อ Escherichia coli หรือเชื้อ Klebsiella pneumoniae ที่ผลิต Extended-spectrum β–lactamases (ESBLs) เป็นปัญหาที่สำคัญในประเทศไทยและยังขาดข้อมูลทางระบาดวิทยาในภาพรวมของประเทศ การศึกษาครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อหาอุบัติการณ์และปัจจัยเสี่ยงของโรคติดเชื้อในโรงพยาบาลในผู้ใหญ่ที่เกิดจากเชื้อ E. coli หรือเชื้อ K. pneumoniae ที่ผลิต ESBLs ในโรงพยาบาลศูนย์และโรงพยาบาลทั่วไปในประเทศไทย การศึกษาประกอบด้วยการศึกษาเชิงพรรณาโดยเก็บข้อมูลไปข้างหน้าเพื่อศึกษาอุบัติการณ์ของโรคติดเชื้อในผู้ใหญ่ที่เกิดจากเชื้อ E. coli หรือเชื้อ K. pneumoniae ที่ผลิต ESBLs ในโรงพยาบาลจำนวน 12 แห่ง ตั้งแต่ 1 พฤษภาคม 2550 ถึง 31 ธันวาคม 2550 และการศึกษา Nested case-control study เพื่อหาปัจจัยเสี่ยงของโรคติดเชื้อในโรงพยาบาลในผู้ใหญ่ที่เกิดจากเชื้อ E. coli หรือเชื้อ K. pneumoniae ที่ผลิต ESBLsโดยใช้ข้อมูลที่เก็บตั้งแต่ 1 กรกฏาคม 2550 ถึง 31 ธันวาคม 2550 เปรียบเทียบระหว่างกลุ่มศึกษาจำนวน 288 รายที่เกิดโรคติดเชื้อในโรงพยาบาลที่เกิดจากเชื้อ E. coli หรือเชื้อ K. pneumoniae ที่ผลิต ESBLs และกลุ่มควบคุมจำนวน 288 รายที่เกิดโรคติดเชื้อในโรงพยาบาลที่เกิดจากเชื้อ E. coli หรือเชื้อ K. pneumoniae ที่ไม่ผลิต ESBLs จับคู่โดยใช้การเกิดโรคติดเชื้อในโรงพยาบาลเดียวกัน ผลการศึกษาพบอุบัติการณ์ของโรคติดเชื้อในโรงพยาบาลที่เกิดจากเชื้อ E. coli หรือเชื้อ K. pneumoniae ที่ผลิต ESBLs เท่ากับ 38.21 ครั้งต่อ 100,000 วันนอน อุบัติการณ์ของโรคติดเชื้อในโรงพยาบาลที่เกิดจากเชื้อ E. coli ที่ผลิต ESBLs เท่ากับ 19.24 ครั้งต่อ 100,000 วันนอน และอุบัติการณ์ของโรคติดเชื้อในโรงพยาบาลที่เกิดจากเชื้อ K. pneumoniae ที่ผลิต ESBLs เท่ากับ 18.97 ครั้งต่อ 100,000 วันนอน พบการเกิดโรคติดเชื้อในโรงพยาบาลที่เกิดจากเชื้อ E. coli หรือเชื้อ K. pneumoniae มีค่าสัดส่วนที่ผลิต ESBLs เท่ากับ 59.57% การเกิดโรคติดเชื้อในโรงพยาบาลที่เกิดจากเชื้อ E. coli มีค่าสัดส่วนที่ผลิต ESBLs เท่ากับ 60.92% และการเกิดโรคติดเชื้อในโรงพยาบาลที่เกิดจากเชื้อ K. pneumoniae มีค่าสัดส่วนที่ผลิต ESBLs เท่ากับ 58.26% ปัจจัยเสี่ยงที่มีนัยสำคัญทางสถิติต่อการเกิดโรคติดเชื้อในโรงพยาบาลในผู้ใหญ่ที่เกิดจากเชื้อ E. coli หรือเชื้อ K. pneumoniae ที่ผลิต ESBLs ได้แก่ การได้รับยากลุ่ม Cephalosporin รุ่นที่ 3 (OR=4.82, 95%CI=3.23-7.21, p-value <0.001) และ Charlson comorbidity index (OR=1.18, 95% CI=1.06-1.31, p-value=0.001) จากการศึกษานี้พบว่า โรงพยาบาลศูนย์และโรงพยาบาลทั่วไปในประเทศไทยมีอุบัติการณ์ของโรคติดเชื้อในโรงพยาบาลในผู้ใหญ่ที่เกิดจากเชื้อ E. coli หรือเชื้อ K. pneumoniae ที่ผลิต ESBLs สูง ดังนั้นการควบคุมโรคติดเชื้อในโรงพยาบาลที่เกิดจากเชื้อนี้ ควรควบคุมการใช้ยากลุ่ม Cephalosporin รุ่นที่ 3 อย่างมีเหตุผลและควรเพิ่มมาตรการในการป้องกันโรคติดเชื้อในโรงพยาบาลต่อผู้ป่วยที่มีโรคร่วมหลายโรค