การศึกษาสภาพและการดำเนินงานของห้องสมุดกระทรวงศึกษาธิการ

Abstract

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษา สภาพ การดำเนินงาน การบริหารงานการบริการ ปัญหาและอุปสรรคของห้องสมุดกระทรวงศึกษาธิการ ตลอดจนความคิดเห็นและความต้องการในการใช้ห้องสมุด เพื่อเป็นแนวทางในการปรับปรุงห้องสมุดให้สามารถสนองความต้องการของผู้ใช้ห้องสมุดและเป็นแนวทางในการส่งเสริมการใช้ห้องสมุดให้มากยิ่งขึ้น ในการดำเนินงานวิจัย ใช้วิธี 1. ศึกษาค้นคว้าจากหนังสือ วารสาร และเอกสารที่เกี่ยวข้องกับห้องสมุด กระทรวงศึกษาธิการ 2. สัมภาษณ์บรรณารักษ์และเจ้าหน้าที่ห้องสมุดกระทรวงศึกษาธิการ 3. สังเกตการดำเนินงานของห้องสมุดโดยตรง 4. สำรวจห้องสมุดและลักษณะการใช้ห้องสมุดโดยส่งแบบสอบถามให้แก่ผู้ใช้ห้องสมุดทั้งหมด ที่มีชื่ออยู่ในทะเบียนผู้ใช้ห้องสมุดตั้งแต่ พ. ศ. 2520 ถึงต้น พ. ศ. 2521 เป็นจำนวน 274 ชุด ผลการวิจัยพบว่า ห้องสมุดกระทรวงศึกษาธิการ ไม่มีอาคารเป็นเอกเทศ ต้องอาศัยสถานที่ของหน่วยงานอื่นในกรมวิชาการ กระทรวงศึกษาธิการเป็นที่ปฏิบัติงาน หนังสือส่วนใหญ่ของห้องสมุดจัดหมู่ด้วยระบบทศนิยมของดิวอี้ หนังสือและสิ่งพิมพ์ที่ห้องสมุดมีอยู่อำนวยความสะดวกและสนองความต้องการแก่ผู้ใช้ไม่เพียงพอ การจัดวางและจัดเก็บหนังสือ สิ่งพิมพ์ และวัสดุครุภัณฑ์ ไม่เหมาะสม จำนวนบุคคลากรของห้องสมุดไม่เพียงพอแก่การปฏิบัติงานห้องสมุด งบประมาณที่ห้องสมุดได้รับได้เป็นจำนวนไม่แน่นอนในแต่ละปีเนื่องจากไม่มีงบประมาณโดยเฉพาะ ในด้านลักษณะการใช้ห้องสมุดและความคิดเห็นของผู้ใช้ห้องสมุดนั้น ปรากฏว่าผู้ใช้ห้องสมุดส่วนใหญ่มีเวลาว่างในการเข้าใช้ห้องสมุดน้อย และเข้าใช้ตามความสะดวกและโอกาส โดยใช้บริการยืม-คืนหนังสือมากที่สุด หนังสือและสิ่งพิมพ์เป็นที่นิยมใช้มากโดยเน้นเนื้อหาด้านการศึกษา ในขณะที่สิ่งพิมพ์ประเภทวารสารและจุลสารเป็นที่ต้องการใช้น้อยเกี่ยวกับความคิดเห็นนั้น ผู้ใช้ห้องสมุดมีความเห็นว่า เจ้าหน้าที่มีความกระตือรือร้นในการให้บริการต่อผู้ใช้พอสมควร หนังสือและสิ่งพิมพ์ในห้องสมุดส่วนใหญ่ไม่ทันสมัยเท่าที่ควร ห้องสมุดขาดการประชาสัมพันธ์ และผู้ใช้ห้องสมุดมีความต้องการมากที่จะให้ห้องสมุดจัดบริการถ่ายเอกสารเพื่ออำนวยความสะดวกและประหยัดเวลาของผู้ใช้ นอกจากนี้ยังต้องการให้ห้องสมุดจัดแนะนำการใช้ห้องสมุด จัดทำรายชื่อหนังสือใหม่ จัดทำคู่มือช่วยค้นคว้าจากเอกสาร จัดทำบรรณานุกรม-ดรรชนี-สาระสังเขป และจัดนิทรรศการเพิ่มขึ้นอีกด้วย ข้อเสนอแนะ ห้องสมุดกระทรวงศึกษาธิการควรจะนำข้อมูลจากการวิจัย ตลอดจนความคิดเห็นและข้อเสนอแนะต่าง ๆ ในครั้งนี้เป็นแนวทางในการปรับปรุงสภาพและการดำเนินงานห้องสมุดให้เป็นแหล่งการศึกษาค้นคว้าอย่างสมบูรณ์ต่อไป