การประเมินแบบเรียนวิชาประวัติศาสตร์ชั้นมัธยมศึกษาปีที่หนึ่ง

Abstract

วัตถุประสงค์ของการวิจัยเพื่อประเมินแบบเรียนวิชาประวัติศาสตร์ชั้นมัธยมศึกษาปีที่หนึ่ง ที่กระทรวงศึกษาธิการอนุมัติให้ใช้โดยพิจารณาจากเกณฑ์สำหรับประเมินคุณค่า 4 ด้าน คือ สาระความรู้ สาระด้านสติปัญญา ลักษณะการจัดทำรูปเล่ม และอุปกรณ์ช่วยการเรียนการสอนในแบบเรียน ผลการวิจัยนี้จะเป็นแนวทางปรับปรุงแบบเรียนวิชาประวัติศาสตร์ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 ให้มีคุณภาพดีขึ้น พร้อมกันนี้ครูและนักเรียนที่ทราบข้อดีและข้อบกพร่องของแบบเรียนจะสามารถปรับปรุงการสอนและการเรียนด้วยแบบเรียนให้มีประสิทธิภาพดีขึ้นด้วย วิธีการวิจัย ผู้วิจัยมีวิธีการดำเนินงาน 2 วิธีคือ (1) ศึกษาข้อเท็จจริงเกี่ยวกับข้อดีและข้อบกพร่องของแบบเรียนวิชาประวัติศาสตร์ชั้นมัธยมศึกษาปีที่หนึ่งที่กระทรวงศึกษาธิการอนุมัติให้ใช้ และเสนอผลในรูปของการบรรยาย (2) ศึกษาความคิดเห็นของครูและนักเรียนผู้ใช้แบบเรียนโดยส่งแบบสอบถามไปยังครูประวัติศาสตร์ จำนวน 58 คน และนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่หนึ่งจำนวน 419 คน ในโรงเรียนราษฎร์ และโรงเรียนรัฐบาล รวม 21 แห่งในกรุงเทพมหานคร ข้อมูลที่ได้ นำมาวิเคราะห์โดยการหาค่าร้อยละ หาค่าเฉลี่ยและส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐานแล้วเสนอผลในรูปตารางและอธิบายประกอบ สรุปผลการวิจัย ความคิดเห็นของครูเกี่ยวกับคุณภาพของแบบเรียนโดยพิจารณาจากเกณฑ์สำหรับประเมินคุณค่า 4 ด้านคือ (1) สาระด้านความรู้ แบบเรียนเล่มของกรมวิชาการและ พ.อ.พูนพล อาสนจินดา อยู่ในระดับปานกลาง ส่วนเล่มของ ดร.ประสาท หลักศิลาอยู่ในระดับควรปรับปรุง (2) สาระด้านสติปัญญา แบบเรียนเล่มของกรมวิชาการและ พ.อ.พูนพล อาสนจินดา อยู่ในระดับปานกลาง ส่วนเล่มของ ดร.ประสาท หลักศิลาอยู่ในระดับควรปรับปรุง (3) ลักษณะการจัดทำรูปเล่ม แบบเรียนทั้ง 3 เล่มอยู่ในระดับปานกลาง (4) อุปกรณ์ช่วยการเรียนการสอนในแบบเรียน แบบเรียนเล่มของกรมวิชาการและดร.ประสาท หลักศิลาอยู่ในระดับควรปรับปรุง ส่วนเล่มของพ.อ.พูนพล อาสนจินดา อยู่ในระดับปานกลาง ความคิดเห็นของนักเรียนเกี่ยวกับคุณภาพของแบบเรียน นักเรียนสนใจเนื้อหาทางวิชาประวัติศาสตร์ไทยมากกว่าประวัติศาสตร์ต่างประเทศ เรื่องที่สนใจมากที่สุดคือ การตั้งกรุงศรีอยุธยา แต่นักเรียนส่วนใหญ่มีความเห็นว่า เนื้อหาในแบบเรียนที่ใช้อยู่ยังไม่เหมาะสมเพราะเนื้อหาบางตอนย่อเกินไป ทำให้ยากแก่การเข้าใจและเนื้อหาบางตอนไม่ถูกต้องตามข้อเท็จจริงตามประวัติศาสตร์ สำหรับการนำเสนอเนื้อหาเรื่องต่างๆในแบบเรียนนั้น นักเรียนส่วนใหญ่เห็นว่ายังให้ความรู้เกี่ยวกับประวัติความเป็นมาด้านต่างๆ ไม่ครบถ้วน และขาดความรู้เกี่ยวกับประวัติความเป็นมาทางการศึกษามากที่สุด รองลงมาคือประวัติความเป็นมาทางเศรษฐกิจ ในด้านลักษณะการจัดทำรูปเล่มของแบบเรียน นักเรียนส่วนใหญ่เห็นว่ายังไม่เหมาะสมเพราะภาพประกอบและแผนที่น้อยเกินไป แบบเรียนไม่ได้แนะนำแหล่งค้นคว้าเพิ่มเติมและไม่มีสรุปท้ายบท เกี่ยวกับประโยชน์ที่ได้รับจากแบบเรียน นักเรียนเห็นว่าแบบเรียนมีประโยชน์ในแง่ที่ช่วยให้เข้าใจเหตุการณ์ประวัติศาสตร์ดีขึ้น ส่วนนักเรียนที่มีความเห็นว่าไม่ได้รับประโยชน์จากแบบเรียนได้ให้เหตุผลว่า เพราะเนื้อหาในแบบเรียนไม่สามารถนำมาใช้ในชีวิตประจำวันได้ เนื้อหาความรู้ย่นย่อรวบรัดเกินไป และเนื้อหายังไม่สอดคล้องกับหลักฐานและข้อค้นพบใหม่ๆ ผู้วิจัยได้นำความคิดเห็นของครูและนักเรียนเกี่ยวกับข้อบกพร่องของเนื้อหาในแบบเรียนทั้ง 3 เล่มนี้มาวิเคราะห์ตรวจสอบอย่างละเอียดด้วยตนเอง และพบว่าเป็นจริงตามที่ครูและนักเรียนกล่าวทุกประการ จึงได้เสนอข้อแก้ไขให้ถูกต้องเป็นการเพิ่มเติม ข้อเสนอแนะ 1.ครูควรใช้แบบเรียนหลาย ๆ เล่มในการสอนวิชาประวัติศาสตร์และควรเพิ่มพูนความรู้เกี่ยวกับวิธีการและทักษะในการใช้แบบเรียนเพื่อให้เกิดประโยชน์ต่อการเรียนการสอนอยู่เสมอ 2. ครูควรใช้แบบเรียนเป็นเครื่องมือในการให้ความรู้ด้านเนื้อหาวิชาและสร้างพัฒนาการทางสติปัญญาแก่นักเรียน 3. กระทรวงศึกษาธิการควรส่งเสริมให้เอกชนเรียบเรียงแบบเรียนวิชาประวัติศาสตร์และวิชาอื่นๆเพิ่มเติม 4. กระทรวงศึกษาธิการควรปรับปรุงหลักสูตรและเนื้อหาในแบบเรียนให้ทันต่อเหตุการณ์และความเปลี่ยนแปลงทางสังคม 5. สำนักพิมพ์ควรปรับปรุงคุณภาพและการจัดทำรูปเล่มของแบบเรียนให้มีมาตรฐานดีและเหมาะสม 6. ผู้เรียบเรียงแบบเรียนควรมีวิธีการเขียนที่น่าสนใจ ตรวจสอบข้อเท็จจริงให้ถูกต้อง ให้แง่คิดและแสดงทัศนะเป็นกลาง ตลอดจนใช้สำนวนภาษาและคำศัพท์ที่ชัดเจนถูกต้อง7. ผู้บริหารควรจัดสรรงบประมาณเพื่อซื้อแบบเรียนและหนังสืออ่านประกอบไว้ในห้องสมุดของโรงเรียนให้เพียงพอกับความต้องการของครูและนักเรียน 8. หัวหน้าสายวิชาควรมีความรู้เกี่ยวกับเกณฑ์ในการประเมินแบบเรียน เพื่อสามารถให้คำแนะนำแก่ครูในสายเกี่ยวกับข้อดีและข้อบกพร่องของแบบเรียนวิชาประวัติศาสตร์แต่ละเล่ม และช่วยครูแก้ปัญหาเกี่ยวกับการใช้แบบเรียนได้ถูกต้องเหมาะสม