การศึกษาต้นทุนแบบกลุ่มโรคในแผนกผู้ป่วยนอกโรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์

Abstract

การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อวิเคราะห์องค์ประกอบและขนาดของต้นทุนต่อครั้งในการตรวจและรักษาผู้ป่วย 7 กลุ่ม โรคพร้อมทั้งเปรียบเทียบต้นทุนต่อครั้งของการตรวจและรักษาผู้ป่วยแต่ละโรค โดยจะวิเคราะห์ในแง่ผู้ให้บริการ ซึ่งเป็นการศึกษาวิจัยเชิงพรรณนา โดยเก็บข้อมูลย้อนหลังจากแหล่งข้อมูลทุติยภูมิที่มีอยู่แล้วของปีงบประมาณ 2533 นำมาปรับเป็นมูลค่าในปี 2534 โดยใช้ดัชนีราคาผู้บริโภคเป็นแนวทาง สำหรับข้อมูลบางส่วนที่ยังขาดอยู่ได้ประสานงานกับฝ่ายต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้องเพื่อเก็บ ข้อมูลปฐมภูมิ แล้วนำมาคำนวณหาต้นทุนต่อไป มีการแบ่งหน่วยงานออกเป็น 3 กลุ่มคือ หน่วยงานที่ไม่ก่อให้เกิดรายได้ หน่วยงานที่ก่อให้เกิดรายได้และหน่วยงานที่ให้บริการผู้ป่วย ต้นทุนของทุกหน่วยงานประกอบด้วย ต้นทุนค่าแรงงาน ต้นทุนค่าวัสดุ และต้นทุนค่าลงทุน ซึ่งรวมเป็นต้นทุนโดยตรงของแต่ละหน่วยงาน หน่วยงานที่ให้บริการผู้ป่วยจะได้รับการกระจายต้นทุนจาก 2 หน่วยงานด้วยวิธี Simultaneous equation method ทำให้ได้ต้นทุนรวมทั้งหมด เมื่อหารด้วยจำนวนครั้งที่ผู้ป่วยมารับบริการ ก็จะได้ต้นทุนต่อครั้งของแต่ละแผนกที่ให้บริการ สำหรับต้นทุนการตรวจทางห้องปฏิบัติการและรังสีวินิจฉัย รวมทั้งต้นทุนค่ายาในการรักษาแต่ละครั้ง ได้ดำเนินการแยกศึกษาในแต่ละกลุ่มโรค แล้วนำไปรวมกับต้นทุนต่อครั้งของแผนกที่ให้บริการ ก็จะได้ต้นทุนทั้งหมดในการตรวจและรักษาแต่ละครั้งของแต่ละกลุ่มโรค ผลการศึกษาพบว่า กลุ่มโรคที่มีต้นทุนรวมทั้งหมดในการตรวจและรักษาโรคแต่ละครั้งสูงที่สุด คือ กลุ่มโรคเบาหวาน คิดเป็นเงิน 454.38-11,101.73 บาท รองลงมา คือ กลุ่มโรคความดันโลหิตสูง กลุ่มโรคปาราสิต กลุ่มโรคที่มีอาการปวดท้อง กลุ่มโรคตา กลุ่มโรคติดเชื้อระบบทางเดินหายใจส่วนต้น และ กลุ่มโรคหนองในชนิดไม่มีภาวะแทรกซ้อน โดยที่แต่ละกลุ่มโรคจะมีช่วงราคาต้นทุนทั้งหมดต่อหน่วยแตกต่างกัน ถ้าแพทย์มีความเชี่ยวชาญมาก สั่งตรวจสิ่งส่งตรวจทางห้องปฏิบัติการเท่า ที่จำเป็นและเลือกใช้ยาประเภทที่มีชื่อสามัญซึ่งมีคุณภาพดี ราคาถูก ก็จะทำให้ต้นทุนในการตรวจและรักษาผู้ป่วยไม่สูงมากจนเกินไป ดังนั้น ผลของการศึกษานี้น่าจะเป็นแนวทางในการกำหนดและควบคุมราคาค่าบริการต่อครั้งของผู้ป่วยนอก แต่ละกลุ่มโรคอย่างเหมาะสม และเป็นธรรม เพื่อความอยู่รอดทางการเงินของโรงพยาบาล รวมทั้งเป็นข้อมูลพื้นฐานในการคำนวณค่าใช้จ่ายด้านประกันสังคมต่อไป