การพัฒนาเครื่องมือวัดบรรยากาศองค์การสถาบันอุดมศึกษาไทย

Abstract

การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนาเครื่องมือวัดบรรยากาศองค์การสถาบันอุดมศึกษาไทยตามการรับรู้ของผู้บริหาร คณาจารย์ และนักศึกษา โดยใช้กรอบแนวคิดองค์ประกอบบรรยากาศองค์การของ Tagiuri (1968) และ Owens (2004) ซึ่งประกอบด้วยองค์ประกอบสภาพนิเวศน์ สภาพทางสังคม ระบบสังคม และวัฒนธรรม เพื่อวัดบรรยากาศองค์การ 4 แบบตามแนวคิดของ Schneider et al. (1992, 1994, 2000) ได้แก่บรรยากาศการบริการที่เป็นเลิศ บรรยากาศที่ส่งเสริมนวัตกรรม บรรยากาศที่ส่งเสริมความเป็นพลเมือง และบรรยากาศแห่งความสำเร็จ การวิจัยในครั้งนี้เป็นการวิจัยและพัฒนา มีการกำหนดองค์ประกอบและแบบบรรยากาศ การสร้างเครื่องมือ การตรวจสอบเพื่อพัฒนาคุณภาพของเครื่องมือ โดยการวิเคราะห์ค่าอำนาจจำแนก ความเที่ยงแบบความสอดคล้องภายใน ความตรงตามโครงสร้างจากการวิเคราะห์องค์ประกอบ จากกลุ่มตัวอย่างผู้ให้ข้อมูลจำนวน 521 คน ใน 6 สถาบัน และทดลองใช้เครื่องมือในสถาบันอุดมศึกษา 1 แห่ง ผลการวิจัยได้เครื่องมือวัดบรรยากาศองค์การสถาบันอุดมศึกษาไทยเป็นแบบวัด 3 ชุดพร้อมคู่มือ ใน 2 รูปแบบคือแบบสิ่งพิมพ์และแบบออนไลน์ผ่านเครือข่ายคอมพิวเตอร์ เป็นเครื่องมือวัดบรรยากาศองค์การโดยผู้บริหาร คณาจารย์ และนักศึกษา กลุ่มละ 1 ชุด แต่ละชุดมีข้อรายการแบบมาตรประมาณค่า 5 ระดับจำนวน 119 ข้อ ที่มีความตรงเชิงเนื้อหาจากการตรวจสอบของผู้ทรงคุณวุฒิจำนวน 5 คน ผลการวิเคราะห์คุณภาพเครื่องมือพบว่ามีค่าอำนาจ จำแนกรายข้อระหว่าง 0.30-0.72 ค่าความเที่ยงเชิงความสอดคล้องภายในทั้งฉบับเท่ากับ 0.98 โดยค่าความเที่ยงเชิงความสอดคล้องภายในของแบบบรรยากาศพบว่าแบบบรรยากาศที่ส่งเสริมความเป็นพลเมืองมีค่าสูงที่สุด เท่ากับ 0.96 และ ค่าความเที่ยงเชิงความสอดคล้องภายในของมิติการวัดพบว่ามิติสภาพทางสังคมมีค่าสูงที่สุด เท่ากับ 0.94 มีความตรงตามโครงสร้างจากผลการวิเคราะห์องค์ประกอบเชิงสำรวจ และมีการสร้างเกณฑ์ปกติวิสัยโดยใช้คะแนนเปอร์เซนไทล์เพื่อใช้ในการแปลผลการวัดแบบอิงกลุ่ม ทั้งนี้เครื่องมือที่พัฒนาขึ้นในแบบออนไลน์จะประมวลผลและแสดงผลด้วยโปรแกรมคอมพิวเตอร์ โดยสามารถเลือกเกณฑ์การแปลผลได้ทั้งแบบอิงกลุ่ม อิงเกณฑ์ และอิงตนเอง ผลการทดลองใช้เครื่องมือแบบออนไลน์พบว่าเครื่องมือและคู่มือการวัดมีความเหมาะสมในระดับมาก เครื่องมือวัดบรรยากาศองค์การสถาบันอุดมศึกษาไทยที่พัฒนาขึ้นมีความเที่ยง ความตรง อยู่ในระดับมาตรฐาน มีความเหมาะสมในการนำไปใช้ในบริบทสถาบันอุดมศึกษาไทย ผู้บริหารสถาบันสามารถใช้ผลการวัดในการวินิจฉัยปัญหาและวางแผนการเปลี่ยนแปลงเพื่อพัฒนาสถาบัน และยังสามารถใช้เครื่องมือนี้เป็นช่องทางให้ผู้บริหาร คณาจารย์ และนักศึกษา ของสถาบันมีส่วนร่วมในการให้ข้อมูลตามการรับรู้ที่แท้จริงของตน นอกจากนั้นสถาบันอุดมศึกษาและสำนักงานคณะกรรมการการอุดมศึกษาอาจนำผลที่ได้จากการวัดบรรยากาศองค์การสถาบันอุดมศึกษาไทยไปใช้ประกอบกับการประเมินคุณภาพการศึกษา