ปัจจัยเชิงพื้นที่ที่เหมาะสมในการเพาะเลี้ยงกุ้งทะเลอย่างยั่งยืนในจังหวัดฉะเชิงเทรา

Abstract

ศึกษาปัจจัยเชิงพื้นที่ที่เหมาะสมในการเพาะเลี้ยงกุ้งทะเลอย่างยั่งยืนในจังหวัดฉะเชิงเทรา ซึ่งเป็นการวิเคราะห์สภาพทางกายภาพในด้านข้อจำกัดและศักยภาพของพื้นที่ โดยคำนึงถึงสภาพแวดล้อม เพื่อให้เกิดการพัฒนาอย่างยั่งยืน มีวัตถุประสงค์ดังนี้ 1) ศึกษาสถานการณ์การเพาะเลี้ยงกุ้งทะเล กระบวนการผลิต ผลผลิตและสภาพปัญหาในจังหวัดฉะเชิงเทรา 2) ศึกษาสภาพทางกายภาพของพื้นที่ศึกษาในการเพาะเลี้ยงกุ้งทะเล ได้แก่ สภาพภูมิศาสตร์ คุณสมบัติของดินและน้ำ ทำเลที่ตั้ง โครงข่ายคลองและถนน 3) วิเคราะห์ข้อจำกัดและศักยภาพของพื้นที่ เพื่อหาปัจจัยเชิงพื้นที่ที่เหมาะสมในการเพาะเลี้ยงกุ้งทะเลโดยคำนึงถึงสภาพแวดล้อม คำถามงานวิจัยคือ ปัจจัยเชิงพื้นที่ที่มีความเหมาะสมในการเพาะเลี้ยงกุ้งทะเลอย่างยั่งยืนในพื้นที่จังหวัดฉะเชิงเทรา มีลักษณะเป็นอย่างไร วิธีการศึกษาวิจัยมีดังนี้ 1) การสำรวจภาคสนาม 2) การวิเคราะห์ข้อมูลเชิงพื้นที่โดยเทคนิค Modified Sieve Analysis 3) การสัมภาษณ์เชิงลึก โดยเลือกสัมภาษณ์บุคคลสำคัญ ผลการศึกษาพบว่า ปัจจัยสำคัญที่ก่อให้เกิดการเพาะเลี้ยงกุ้งทะเลอย่างยั่งยืนในจังหวัดฉะเชิงเทราแบ่งเป็น 2 กลุ่ม คือ ปัจจัยที่ส่งเสริมให้สภาพทางกายภาพมีศักยภาพที่เหมาะสม ได้แก่ สภาพภูมิประเทศ ทำเลที่ตั้ง คุณสมบัติของน้ำ คุณสมบัติของดิน โครงข่ายถนน และปัจจัยที่เป็นข้อจำกัดทางด้านนิเวศวิทยา ได้แก่ เขตพื้นที่คุ้มครองสิ่งแวดล้อม และแหล่งน้ำตามธรรมชาติ ที่ควรสงวนรักษาไม่ให้ถูกทำลาย โดยพื้นที่ที่มีความเหมาะสมในการเพาะเลี้ยงกุ้งทะเลอยู่บริเวณใกล้ปากอ่าว และริมฝั่งแม่น้ำบางปะกง จึงกล่าวโดยสรุปได้ว่า ปัจจัยทั้ง 2 ประการ เป็นปัจจัยเชิงพื้นที่ที่มีศักยภาพที่เหมาะสมต่อการเพาะเลี้ยงกุ้งทะเลอย่างยั่งยืน อีกทั้งในปัจจุบันได้มีระบบการจัดการฟาร์มที่ได้มาตรฐาน หากเกษตรกรปฏิบัติตามก็จะก่อให้เกิดการเลี้ยงกุ้งทะเลอย่างยั่งยืน โดยไม่ทำลายระบบนิเวศ