การศึกษาการตรวจสอบธุรกิจการค้าเงินตราต่างประเทศ และธุรกรรมในตลาดเงินของธนาคารไทยพาณิชย์

Abstract

วิทยานิพนธ์นี้มีจุดมุ่งหมายเพื่อศึกษาวิธีกาดำเนินธุรกิจด้านการค้าเงินตราต่างประเทศและการดำเนินธุรกรรมในตลาดเงินของธนาคารพาณิชย์ในประเทศไทย วิธีการควบคุมการแลกเปลี่ยนเงินของธนาคารแห่งประเทศไทย ระบบการควบคุมภายในของธนาคารพาณิชย์ที่เกี่ยวข้อง วิธีการตรวจสอบในด้านดังกล่าว และการตรวจสอบโดยธนาคารแห่งประเทศไทย ทั้งนี้เพื่อเสนอแนะการควบคุมภายในและแนวทางการตรวจสอบการดำเนินธุรกิจด้านนี้ อันจะเป็นประโยชน์ต่อธนาคารพาณิชย์ในการพัฒนาและปรับใช้ในการบริหาร การปฏิบัติงาน การควบคุมภายใน และการตรวจสอบโดยผู้สอบบัญชีภายในในเรื่องดังกล่าวต่อไป ทั้งยังจะเป็นประโยชน์ต่อธนาคารแห่งประเทศไทยในการกำกับดูแลและตรวจสอบ รวมทั้งผู้สอบบัญชีรับอนุญาตในการตรวจสอบธนาคารพาณิชย์อีกด้วย การศึกษากระทำโดยการเข้าสังเกตการณ์การปฏิบัติงานของธนาคารพาณิชย์ ศึกษาข้อมูลจากการสัมภาษณ์เจ้าหน้าที่ผู้เกี่ยวข้อง ผู้บริหารของธนาคารและผู้ตรวจสอบของธนาคารแห่งประเทศไทย หนังสือ บทความ เอกสารต่างๆ ตลอดจน คำสั่ง ระเบียบข้อบังคับของธนาคารพาณิชย์ กฎหมาย และประกาศธนาคารแห่งประเทศไทยที่เกี่ยวข้อง โดยเริ่มจากความรู้พื้นฐาน ได้แก่ ความหมายของตลาดเงินตราต่างประเทศ ตลาดเงินและการกำหนดอัตราแลกเปลี่ยน จากนั้นจึงศึกษาวิธีปฏิบัติและการดำเนินงานของธนาคารพาณิชย์ อันประกอบด้วยการจัดการเงินสดหมุนเวียน การจัดโครงสร้างองค์กร การกำหนดอำนาจหน้าที่และความรับผิดชอบ การควบคุมภายใน และการบัญชี ตลอดจนการศึกษาวิธีการตรวจสอบที่เกี่ยวข้อง ผลจากการศึกษาให้ทราบข้อเท็จจริงว่าการดำเนินธุรกิจด้านการค้าเงินตราต่างประเทศและด้านตลาดเงินถือเป็นธุรกิจที่สำคัญของธนาคารพาณิชย์เพราะเป็นที่มาของกำไรหรือขาดทุนจำนวนสูงและมีความเสี่ยงในการบริหารเงินอย่างมาก ดังนั้น จึงมีข้อเสนอแนะว่าในการตรวจสอบการดำเนินงานด้านนี้ ผู้ตรวจสอบจำเป็นต้องมีความรู้เกี่ยวกับการค้าเงินตราต่างประเทศอย่างถ่องแท้ รวมทั้งต้องมีประสบการณ์และความชำนาญในการตรวจสอบพอสมควร และเนื่องจากธุรกิจด้านนี้มีความเคลื่อนไหวเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็วตลอดเวลา ซึ่งจะทำให้เกิดกำไรหรือขาดทุนได้อย่างง่ายดาย หากขาดนโยบายการดำเนินธุรกิจที่ชัดเจนและขาดการควบคุมที่ทันกาล ดังนั้น ธนาคารพาณิชย์จึงควรจัดให้มีหน่วยงานตรวจสอบภายในด้านบริหารเงินขึ้นมาโดยเฉพาะเพื่อการตรวจสอบธุรกิจด้านนี้โดยตรงซึ่งจะทำให้การควบคุมภายในได้ผลดียิ่งขึ้น ข้อเสนอแนะเพิ่มเติมก็คือ ผู้ตรวจสอบควรตระหนักถึงความเสี่ยงในการดำเนินธุรกิจด้านนี้ให้มากและพยายามจัดระบบการควบคุมภายในให้มีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น ทั้งนี้ ผู้บริหารระดับสูงของธนาคารพาณิชย์จะต้องให้ความสำคัญต่อการกำหนดนโยบายการดำเนินธุรกิจและให้ความสำคัญต่อการตรวจสอบควบคู่กันไปด้วย