การวิเคราะห์สภานภาพ และความต้องการการใช้สื่อการสอน ของอาจารย์สาขาวิทยาศาสตร์ ในมหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์

Abstract

วัตถุประสงค์ของการวิจัย เพื่อวิเคราะห์สถานภาพ ความต้องการ ปัญหาและอุปสรรคในการใช้สื่อการสอนของอาจารย์สาขาวิทยาศาสตร์ในมหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ วิธีดำเนินการวิจัย การวิจัยนี้เป็นการวิจัยแบบสำรวจ ใช้แบบสอบถามและแบบสัมภาษณ์ ประชากรที่ใช้เป็นคณาจารย์ที่สุ่มตัวอย่างง่ายจากประชากรทั้งสิ้นจำนวน 620 คน และได้จำนวนสุ่ม 469 คน ซึ่งคิดเป็นร้อยละ 75.65 จากประชากรทั้งสิ้น แบบสอบถามสำหรับอาจารย์ที่ส่งออกไปได้รับคืนมาจำนวน 337 ชุด คิดเป็นร้อยละ 71.86 แบบสัมภาษณ์ สำหรับผู้รับผิดชอบงานสื่อการสอนของแต่ละคณะจำนวน 7 ชุด นำแบบสอบถามและแบบสัมภาษณ์ที่ได้มาวิเคราะห์ข้อมูลหาค่าทางสถิติ โดยการหาค่าร้อยละ ค่าเฉลี่ย และส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน ผลการวิจัย 1. สถานภาพสื่อการสอนในสาขาวิทยาศาสตร์ อาจารย์ส่วนใหญ่ได้รับความรู้และประสบการณ์ทางสื่อการสอนโดยการสังเกตการใช้สื่อการสอนของผู้อื่น และฝึกการใช้สื่อสารสอนด้วยตนเอง วิธีสอนที่อาจารย์ใช้คือการบรรยายแล้วมีสื่อการสอนมาประกอบด้วย นอกจากนั้นก็สนับสนุนให้นักศึกษาค้นคว้าเพิ่มเติมจากห้องสมุด อาจารย์ส่วนใหญ่ผลิตสื่อการสอนมาจากหน่วยโสตทัศนศึกษาในคณะ คณะแพทยศาสตร์มีอุปกรณ์สื่อการสอนอยู่ในความรับผิดชอบมากกว่าคณะอื่น สื่อการสอนที่อาจารย์ใช้อยู่ในเกณฑ์มากที่สุดคือเอกสารและตำรา ที่อยู่ในเกณฑ์ใช้มากคือ เครื่องฉายภาพข้ามศีรษะ ภาพประกอบการสอน เครื่องฉายสไลด์ การทดลองหรือปฏิบัติการ และของจริง 2. ความต้องการในการใช้สื่อการสอนของอาจารย์เมื่อเทียบกับสภาพการใช้ในปัจจุบันปรากฏว่า ค่าเฉลี่ยของความต้องการใช้สื่อการสอนทุกชนิดมีมากกว่าสภาพการใช้ในปัจจุบันทั้งสิ้น สื่อการสอนที่อาจารย์มีความต้องการใช้อยู่ในเกณฑ์มากที่สุดคือ เอกสารและตำรา ที่อยู่ในเกณฑ์มากคือ เครื่องฉายภาพข้ามศีรษะ เครื่องฉายสไลด์ ภาพประกอบการสอน การทดลองหรือปฏิบัติการ ของจริง การสาธิต แผนภูมิ แผนสถิติและโปสเตอร์และของตัวอย่าง ส่วนความต้องการที่จะได้รับบริการทางด้านสื่อการสอนค่าเฉลี่ยอยู่ในเกณฑ์มากอันดับแรก ๆ ได้แก่ การช่วยผลิตสื่อการสอนบางอย่างตามที่ต้องการ มีห้องผลิตสื่อการสอนพร้อมวัสดุ อุปกรณ์ที่จำอวยความสะดวกในการผลิต มีห้องเก็บอุปกรณ์สื่อการสอนรวมไว้เพื่อสะดวกต่อการบริการ 3. ปัญหาและอุปสรรคในการใช้สื่อการสอน อาจารย์ส่วนใหญ่เห็นว่ามหาวิทยาลัยยังขาดผู้นำที่มีความสามารถในการดำเนินงานและผลิตสื่อการสอน ห้องเรียนยังไม่อำนวยความสะดวกในการใช้อุปกรณ์บางอย่าง ขาดการสนับสนุนการเงินทางด้านสื่อการสอนจากผู้บริหาร สื่อการสอนในแต่ละคณะมีน้อยและไม่ตรงกับบทเรียนที่สอน ขาดศูนย์หรือหน่วยสื่อการสอนสำหรับเป็นที่เก็บรักษาอุปกรณ์และให้บริการแก่อาจารย์ในคณะ ข้อเสนอแนะ 1. หน่วยงานทางด้านสื่อการสอนควรเพิ่มขีดความสามารถในการผลิตให้มากขึ้นทั้งทางด้านปริมาณและคุณภาพ จัดระบบการให้บริการให้มีความคล่องตัว ประชาสัมพันธ์ให้อาจารย์รู้ว่าในหน่วยงานสามารถผลิตและให้ยืมสื่อการสอนอะไรได้บ้าง ปรับปรุงห้องบรรยายให้สามารถใช้สื่อการสอนได้ทุกชนิด และควรมีการร่วมมือประสานงานกันระหว่างหน่วยงานสื่อการสอนของแต่ละคณะให้มากขึ้น 2. ควรจัดหาบุคลากรที่มีความรู้ ความสามารถในสาขาวิชานี้โดยตรงมาช่วยในการดำเนินงาน ให้คำปรึกษาแก่ผู้ขอใช้บริการ จัดหาเจ้าหน้าที่ผู้ปฏิบัติงานทางด้านสื่อการสอนให้มีเพิ่มมากขึ้น และส่งเสริมให้เจ้าหน้าที่มีอยู่ได้มีโอกาสไปศึกษา ฝึกอบรมบ้างเพื่อเป็นการปรับปรุงคุณภาพของบุคลากรให้สูงขึ้นในทุกคณะ 3. อุปกรณ์สื่อการสอนต้องมีการจัดหามาเพิ่มมากขึ้น อุปกรณ์ที่มีอยู่ก็ควรจัดเจ้าหน้าที่คอยเก็บรักษา ตรวจตราดูแลและซ่อมแซมให้สามารถใช้งานได้ตลอดเวลา ผู้บริหารในทุกระดับควรเห็นความสำคัญของสื่อการสอน จัดสรรงบประมาณเพื่อการจัดซื้ออุปกรณ์ในการผลิตและบริการ และควรมีสื่อการสอนที่จำเป็นไว้ประจำห้องที่ใช้ในการเรียนการสอนอยู่เสมอ