โสเภณีกับนโยบายของรัฐบาลไทย พ.ศ. 2411-2503

Abstract

ในสมัยกรุงศรีอยุธยามีหลักฐานปรากฏว่าโสเภณีส่วนหนึ่งมาจาก “หญิงทาส” และมีการยอมรับว่าโสเภณีเป็นสิ่งที่ถูกกฎหมาย แต่จะต้องเสียภาษีให้แก่รัฐในรัชสมัยสมเด็จพระนารายณ์มหาราช การสืบทอดทั้งรูปแบบโสเภณีและนโยบายการเก็บภาษีจากโสเภณีมีมาจนถึงสมัยรัตนโกสินทร์ โดยเฉพาะอย่างยิ่งมีการตั้งระบบ “เจ้าภาษีบำรุงถนน” ในต้นรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ในตอนปลายรัชกาลที่ได้มีการยกเลิกภาษีบำรุงถนน หันมาใช้นโยบายจดทะเบียนหญิงโสเภณีและสำนักโดยประกาศใช้พระราชบัญญัติป้องกันสัญจรโรค ร.ศ. 127 (พ.ศ. 2452) ซึ่งเป็นกฎหมายที่ใช้มาเป็นระยะเวลานาน จนถึง พ.ศ. 2503 โดยไม่มีการแก้ไขแต่อย่างใด วิทยานิพนธ์ฉบับนี้เป็นการศึกษาถึงโสเภณีกับนโยบายของรัฐบาลไทยในช่วงระยะเวลา พ.ศ. 2411-2503 โดยต้องการศึกษาถึงประวัติความเป็นมาของโสเภณีในประเทศไทย ปัจจัยที่ทำให้หญิงต้องยึดอาชีพโสเภณี ความเปลี่ยนแปลงของรูปแบบ สถานะแหล่ง ตลอดจนปัญหาที่เกิดจากโสเภณี ตลอดจนปัญหาที่เกิดจากโสเภณี นอกจากนี้ยังพิจารณาถึงนโยบายของรัฐบาลไทยที่มีต่อโสเภณี ผลกระทบและปัญหาอันเนื่องมาจากนโยบายของรัฐบาล ทั้งนี้ได้แบ่งระยะในการศึกษาเป็น 3 ช่วง คือ ช่วงแรกตั้งแต่ปี พ.ศ. 2411 – 2463 ช่วงที่สอง พ.ศ. 2464 - 2487 และช่วงสุดท้าย พ.ศ. 2488 – 2503 จากการศึกษาพบว่าในช่วงแรก รูปแบบหญิงโสเภณีเป็น “แบบเก่า” ซึ่งสืบทอดมาจากอยุธยา นโยบายของรัฐบาลในช่วงระยะเวลานี้ ไม่ได้ให้ความสนใจในปัญหาโสเภณี หากแต่รัฐบาลมุ่งในแง่ของการเก็บรายได้จากการค้าประเวณี ทั้งนี้เห็นได้จากการตั้ง “ภาษีบำรุงถนน” ต่อมาได้มีการจดทะเบียนตัวหญิงโสเภณีและสำนักโสเภณี โดยการตราพระราชบัญญัติป้องกันสัญจรโรค ร.ศ. 127 ซึ่งพระราชบัญญัติดังกล่าวเอื้ออำนวยผลประโยชน์ให้รัฐบาลอย่างมาก เนื่องจากสามารถเรียกเก็บภาษีโดยตรงไม่ต้องผ่าน “เจ้าภาษี” อีกต่อไป รัฐบาลเป็นผู้ดำเนินการเก็บภาษีอันเกิดจากการค้าประเวณีแต่เพียงผู้เดียว ผลประโยชน์ในแง่รายได้ของรัฐจากการค้าประเวณีจึงเพิ่มขึ้นกว่าเดิม ในช่วงที่สอง ผลประโยชน์จากการค้าประเวณีมีไม่มากนัก การดำเนินนโยบายในช่วงนี้เป็นการแก้ปัญหาเฉพาะหน้า มีการออกพระราชบัญญัติว่าด้วยการค้าหญิงและเด็กหญิง พ.ศ. 2471 อันเนื่องมากจากปัญหาที่เกิดจากการค้าหญิงระหว่างประเทศ ซึ่งมีการหลอกหญิงโดยเฉพาะหญิงจีนเข้ามายังประเทศไทยเป็นจำนวนมาก และแรงผลักดันขององค์การสันนิบาตชาติ สำหรับช่วงสุดท้าย ในระยะหลังสงครามโลกครั้งที่สอง ปัญหาการเมืองภายในประเทศมีมากเนื่องจากมีการเปลี่ยนแปลงรัฐบาลบ่อยครั้ง ทำให้การดำเนินนโยบายของรัฐบาลที่มีต่อโสเภณีถูกละเลย ไม่ได้ให้ความสนใจเท่าที่ควร ทำให้กิจการค้าประเวณีได้พัฒนารูปแบบเปลี่ยนแปลงไปในลักษณะแอบแฝงต่าง ๆ มากมาย อันเป็นไปในลักษณะ “แบบใหม่” เพื่อให้เข้ากับสภาพแวดล้อมทางเศรษฐกิจ สังคม ขณะนั้น แต่เนื่องจากแรงผลักดันขององค์การสหประชาชาติที่เคลื่อนไหวเป็นระยะ ๆ ต้องการให้ประเทศต่าง ๆ ยกเลิกการจดทะเบียนโสเภณีและสำนักโสเภณีโดยเด็ดขาด ประกอบกับนโยบายทางการเมืองของรัฐบาลจอมพลสฤษดิ์ ธนะรัชต์ ที่ต้องการปราบปรามอาชญากรรมซึ่งมีโสเภณีเป็นสาเหตุประการหนึ่ง รัฐบาลจึงใช้นโยบายปรามการค้าประเวณีตั้งแต่ปี พ.ศ. 2503 เป็นต้นมา อย่างไรก็ตามนโยบายนี้ก็ไม่ประสบเป็นผลสำเร็จ กิจการค้าประเวณียังคงมีอยู่อย่างแพร่หลาย ทั้งในรูปแบบที่เปิดเผยและแบบที่แอบแฝงจนกระทั้งปัจจุบันนี้ ทั้งนี้เนื่องจากรพระราชบัญญัติปรามการค้าประเวณี พ.ศ. 2503 เปิดช่องทางให้ผู้มีทำการค้าประเวณีหลีกเลี่ยงพระราชบัญญัติได้ง่าย