ผลกระทบจากการท่องเที่ยวต่อปะการัง

Abstract

การท่องเที่ยวทางทะเลมีความสำคัญ แต่กิจกรรมบางอย่างและพฤติกรรมของนักท่องเที่ยวมีส่วนทำให้บริเวณปะการัง ซึ่งเป็นทรัพยากรการท่องเที่ยวที่สำคัญเกิดเสื่อมโทรมทั้งทางตรงและทางอ้อม เช่น เรือท่องเที่ยวทิ้งสมอลงบนปะการัง นักท่องเที่ยวทิ้งขยะ นักดำน้ำจับ หรือยืนเหยียบปะการังขณะที่ดำน้ำ ทำให้ปะการังแตกหักเสียหาย รีสอร์ทหรือโรงแรมระบายน้ำเสียลงในบริเวณปะการังทำให้คุณภาพนํ้าเสื่อมโทรม เป็นต้น จากการเปรียบเทียบพฤติกรรมการสัมผัสปะการังหรือสิ่งมีชีวิตใต้ทะเลของนักดำน้ำ 3 ประเภท คือ SCUBA divers, snorkelers และ sea walkers พบว่าในเวลาการดำน้ำ 30 นาทีนักดำน้ำแบบ snorkeling แต่ละคนจะสัมผัสปะการังเฉลี่ย 19 ครั้งมากกว่านักดำน้ำแบบ SCUBA และ sea walking ซึ่งสัมผัสเฉลี่ย 11 และ 1 ครั้งตามลำดับ การสัมผัสที่เกิดจากนักดำน้ำแบบ snorkeling ทำให้ปะการังเกิดการแตกหักสูงถึงร้อยละ 82.34 ของการสัมผัสทั้งหมด นักดำน้ำแบบ sea walking ทำให้ประการังเกิดการแตกหักเพียงร้อยละ 0.78 ของการสัมผัสทั้งหมด ส่วนการสัมผัสของนักดำน้ำแบบ SCUBA จะไม่ทำให้เกิดการแตกหักของปะการังหรือถ้ามีก็เป็นส่วนน้อยเท่านั้น เกาะนางยวนเป็นสถานที่ที่นักท่องเที่ยวนิยมไปดำน้ำดูปะการัง ในระยะเวลาประมาณ 5 ปีที่ผ่านมา ปริมาณปะการัง มีชีวิตเปลี่ยนแปลงลดลงประมาณ 17 เปอร์เซ็นต์ เมื่อเปรียบเทียบกับอ่าวโฉลกบ้านเก่าของเกาะเต่า ซึ่งอยู่ในบริเวณไม่ห่างกันนัก แต่เป็นพื้นที่ซึ่งนักท่องเที่ยวไม่นิยมไปดำน้ำดูปะการัง กลับพบว่าปริมาณปะการังมีชีวิตเปลี่ยนแปลงเพิ่มขึ้นจากเดิมเล็กน้อย การเปรียบเทียบผลกระทบจากการท่องเที่ยวในบริเวณปะการัง 4 แห่ง ได้แก่บริเวณ ปะการัง 2 แห่งที่หาดทองหลาง และหาดสังวาลย์ ของเกาะล้าน และบริเวณปะการังอีก 2 แห่งที่เกาะนางยวนและอ่าวโฉลกบ้านเก่าของเกาะเต่า ซึ่งแต่ละแห่ง ถูกใช้เพื่อการท่องเที่ยวในช่วงระยะเวลายาวนานแตกต่างกัน และมีจำนวนนักท่องเที่ยวมากน้อยแตกต่างกันด้วย พื้นที่ทั้ง 4 แห่ง พบร่องรอยการแตกหักของปะการังในจำนวนที่ใกล้เคียงกัน คือ 1.67-2.83 จุดบนความยาวเส้นเทป 30 เมตร บน reef flat หรือในบริเวณน้ำตื้น นักดำน้ำจะเดินเหยียบบนปะการังทำให้เกิดความเสียหายมาก จึงพบร่องรอยการแตกหักของปะการังมากกว่าบริเวณ reef slope หรือบริเวณน้ำลึก บริเวณที่มีนักท่องเที่ยวมาก ๆ เช่น เกาะล้าน พัทยา พบว่าขยะที่รวบรวมได้จากบริเวณ ปะการัง ส่วนมากเป็นขยะที่มาจากการกิจกรรมท่องเที่ยว เช่น ขวดเบียร์ โดยพื้นที่ที่ถูกใช้เพื่อการท่องเที่ยวมายาวนานกว่า คือหาดสังวาลย์ และหาดทองหลางจะรวบรวมขยะได้ปริมาณ มากกว่าที่เกาะนางยวนและอ่าวโฉลกบ้านเก่า นอกจากนี้จากการตรวจสอบปริมาณก้อน น้ำมันดิน ซึ่งวิธีหนึ่งที่ใช้เปรียบเทียบความสกปรกของน้ำมันที่มาจากเรือนำเที่ยว พบก้อนน้ำมันดินปริมาณ เล็กน้อย ที่หาดสังวาลย์และหาดทองหลาง แต่ที่เกาะนางยวนและอ่าวโฉลกบ้านเก่าไม่พบก้อนน้ำมันดินเลย สำหรับการตรวจสอบคุณภาพน้ำ โดยวิเคราะห์หาปริมาณตะกอนแขวนลอย ไนเตรท และฟอสเฟต พบว่าที่หาดสังวาลย์และหาดทองหลางซึ่งมีกิจกรรมการ ท่องเที่ยวมากและอยู่ใกล้กับแผ่นดินใหญ่นั้น มีค่าเฉลี่ยปริมาณ ตะกอนแขวนลอย ไนเตรท และฟอสเฟตมากกว่าที่เกาะนางยวนและอ่าวโฉลกบ้านเก่าเล็กน้อย