การออกคำสั่งและตรวจสอบคำสั่งของพนักงานตรวจแรงงาน

Abstract

วิทยานิพนธ์นี้มีจุดมุ่งหมายที่จะศึกษาสภาพปัญหาเกี่ยวกับการออกคำสั่งของพนักงานตรวจแรงงาน และการตรวจสอบคำสั่งของพนักงานตรวจแรงงาน จากการศึกษาพบว่า พระราชบัญญัติคุ้มครองแรงงาน พ.ศ.2541 ได้ให้อำนาจแก่พนักงานตรวจแรงงานในการออกคำสั่งให้นายจ้างและลูกจ้างปฏิบัติได้ ซึ่งคำสั่งของพนักงานตรวจแรงงาน แบ่งได้ 2 ประเภท คือคำสั่งที่เป็นคำวินิจฉัยข้อพิพาทแรงงานส่วนแพ่ง และคำสั่งให้นายจ้างหรือลูกจ้างฝ่ายหนึ่งฝ่ายใดปฏิบัติ ซึ่งคำสั่งของพนักงานตรวจแรงงานทั้ง 2 ประเภท เป็นคำสั่งทางปกครองตามพระราชบัญญัติวิธีปฏิบัติราชการทางปกครอง พ.ศ.2539 ดังนั้น การออกคำสั่งของพนักงานตรวจแรงงานจึงตกอยู่ภายใต้บังคับของพระราชบัญญัติวิธีปฏิบัติราชการทางปกครอง พ.ศ.2539 ซึ่งเป็นกฎหมายที่ให้ความคุ้มครองสิทธิของประชาชนที่สิทธิถูกกระทบจากคำสั่งทางปกครอง แต่เนื่องจากคำสั่งของพนักงานตรวจแรงงานที่เป็นคำวินิจฉัยข้อพิพาทแรงงานส่วนแพ่งมีลักษณะเหมือนกับการพิจารณาพิพากษาคดีของศาลแรงงาน จึงมีลักษณะพิเศษกว่าคำสั่งทางปกครองทั่วไป เช่น มีประเด็นพิพาทที่ซับซ้อน มีการรับฟังพยานและชั่งน้ำหนักพยานที่ซับซ้อน พระราชบัญญัติวิธีปฏิบัติราชการทางปกครอง พ.ศ.2539 จึงให้ความคุ้มครองสิทธิของนายจ้างและลูกจ้างได้ระดับหนึ่งแต่ไม่ทั้งหมด เพราะความผิดพลาดในการออกคำสั่งอาจเกิดขึ้นจากความรู้ความสามารถของพนักงานตรวจแรงงานเอง สำหรับการตรวจสอบคำสั่งของพนักงานตรวจแรงงาน พบว่าคำสั่งที่เป็นคำวินิจฉัยข้อพิพาทแรงงานส่วนแพ่ง ไม่อาจนำการตรวจสอบภายในฝ่ายปกครอง ได้แก่ การอุทธณ์ต่อฝ่ายปกครอง และการขอให้พิจารณาใหม่ ตามหลักกฎหมายปกครองมาใช้ได้ แต่สำหรับคำสั่งให้นายจ้างหรือลูกจ้างฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งปฏิบัติ สามารถนำวิธีการตรวจสอบภายในฝ่ายปกครองมาใช้ได้เหมือนกับคำสั่งทางปกครองทั่วไป ส่วนการตรวจสอบโดยองค์กรตุลาการซึ่งได้แก่ศาลแรงงานนั้น การตรวจสอบคำสั่งที่เป็นคำวินิจฉัยข้อพิพาทแรงงานส่วนแพ่งมีลักษณะของคดีแพ่งมากกว่าคดีปกครอง และเหมาะสมที่จะให้ศาลแรงงานพิจารณาอย่างคดีแพ่ง แต่การตรวจสอบคำสั่งของพนักงานตรวจแรงงานที่ให้นายจ้างหรือลูกจ้างฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งปฏิบัตินั้นมีลักษณะของคดีปกครอง การให้คดีดังกล่าวอยู่ในอำนาจของศาลแรงงานมีความไม่เหมาะสมหลายประการ หากให้คดีประเภทนี้อยู่ในอำนาจของศาลปกครองซึ่งเป็นศาลที่เชี่ยวชาญในคดีปกครองก็จะทำให้การตรวจสอบคำสั่งของพนักงานตรวจแรงงานประเภทนี้มีประสิทธิภาพมากขึ้น