การรับรองสิทธิเสรีภาพของชนชั้นในสังคมไทยในสมัยรัตนโกสินทร์ (รัชกาลที่ 4-รัชกาลที่ 7)

Abstract

ศึกษาที่มาและสภาพการรับรองสิทธิเสรีภาพที่เกิดขึ้นในช่วงสมัยแห่ง พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ถึง พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว อันเป็นการปกครองภายใต้ระบบสมบูรณาญาสิทธิราชย์ สภาพสังคมแต่เดิมนั้นอยู่ภายใต้ระบอบชนชั้นมีการแบ่งชนชั้นอย่างเห็นได้ชัด อันปรากฏกฎหมายที่ให้การรับรองสิทธิเสรีภาพ ซึ่งมีลักษณะการให้การรับรองสิทธิเสรีภาพของชนชั้นจำแนกแตกต่างมากน้อยตามลำดับชนชั้นที่เป็นอยู่ และในช่วงการปกครองของ 4 รัชกาลดังกล่าว เกิดการพัฒนาการของกฎหมายที่ให้การรับรองสิทธิเสรีภาพระบบชนชั้นเกิดการคลายความตรึงตัวลง ทำให้กฎหมายที่ให้การรับรองสิทธิเสรีภาพนั้นผ่อนคลายตัวลงในเรื่องความแตกต่างของชนชั้นไปตามลำดับด้วย ผลการศึกษาพบว่า ประเทศไทยในเวลาดังกล่าว ได้มีการเผยแพร่แนวความคิดทางด้านกฏหมายที่เกี่ยวกับสิทธิและเสรีภาพให้แก่ประชาชนทุกๆ ชนชั้น ทั้งชนชั้นผู้ปกครอง กลุ่มขุนนางและชนชั้นสามัญโดยการประกาศกฏหมายต่างๆ ในราชกิจจานุเบกษาเพื่อให้ทุกคนได้รับทราบ ซึ่งทำให้เกิดผลในทางกฏหมายตามมาหลายประการ ลักษณะการให้การรับรองสิทธิเสรีภาพ จะปรากฏในลักษณะการกำหนดจากเบื้องบนมากกว่าจะเกิดจากความต้องการของประชาชนทั่วไป แต่อย่างไรก็ตามพบว่า ลักษระการให้การรับรองสิทธิเสรีภาพที่เกิดขึ้นนั้น ถือว่าเพียงพอและสนองความต้องการของประชาชนในแต่ละช่วงสมัยได้ในระดับหนึ่ง และแนวพระราชดำริของพระมหากษัตริย์ทุกพระองค์ ก็แสดงถึงการปูพื้นฐานและพยายามให้เสรีภาพแก่ประชาชน เพื่อพัฒนาการปกครองประเทศสู่ระบอบประชาธิปไตยในสมัยต่อมา จะเห็นได้ว่าปัจจุบันปัจจัยที่สำคัญในการกำหนดแนวทางการรับรองสิทธิเสรีภาพ จะแปรผันตามกับทัศนคติของผู้ใช้อำนาจปกครอง ซึ่งไม่ได้แตกต่างจากสมัยที่ปกครองโดยระบบสมบูรณาญาสิทธิราชย์แต่อยางใด หากผู้ใช้อำนาจมีแนวคิดที่มุ่งคุ้มครองสถานภาพความเป็นอยู่ของประชาชน และประชาชนก็พยายามและศึกษาทำความเข้าใจกับบทบัญญัติที่ให้การรับรองสิทธิเสรีภาพ การพัฒนาการของการรับรองสิทธิเสรีภาพย่อมจะพัฒนา และตอบสนองความต้องการของประชาชนได้อย่างมีประสิทธิภาพต่อไป