มาตรการบริการสังคมกับโทษในคดีอาญา

Abstract

มาตรการบริการสังคมเป็นรูปแบบหนึ่งซึ่งศาลนำมาใช้กับผู้กระทำความผิดในคดีอาญา เพื่อเป็นเงื่อนไขประกอบการคุมประพฤติตามมาตร 56 หรือเป็นมาตรการแทนการบังคับค่าปรับ ในกรณีที่ผู้ต้องโทษปรับไม่มีเงินชำระค่าปรับตามมาตร 30/1 แต่มาตรการบริการสังคมในหลายประเทศ เช่น ประเทศอังกฤษ มีกฎหมายกำหนดให้ศาลนำมาตรการบริการสังคมมาใช้เป็นโทษทางอาญา ส่วนในประเทศสหรัฐอเมริกาก็มีการใช้มาตรการบริการสังคม เป็นรูปแบบหนึ่งของโทษระดับกลางที่อยู่กึ่งกลางระหว่างการคุมประพฤติและการจำคุกตามปกติ นอกจากนี้ประเทศเกาหลีใต้มีการกำหนดให้มาตรการบริการสังคม เป็นเงื่อนไขของการรอการลงโทษแก่ผู้กระทำความผิด ซึ่งจะเห็นได้ว่ามาตรการบริการสังคมในต่างประเทศนั้นมีสภาพบังคับในตัวเอง เพราะศาลสามารถสั่งให้ผู้กระทำความผิดทำงานบริการสังคมได้อย่างมาตรการเดี่ยว โดยไม่ขึ้นกับเงื่อนไขใดๆ ด้วยเหตุนี้เอง ประเทศไทยจึงควรนำมาตรการบริการสังคมมาใช้แทนโทษทางอาญา เพื่อเป็นทางเลือกของศาลในการลงโทษโดยไม่ใช้เรือนจำ โดยให้ถือว่าการนำมาตรการบริการสังคมมาใช้แทนโทษทางอาญา เป็นการลงโทษผู้กระทำความผิดในชุมชนแทนการลงโทษจำคุกในเรือนจำนอกเหนือจากโทษทางอาญาที่มีเพียง 5 ประเภทเท่านั้น ทั้งนี้เพื่อให้การลงโทษนั้นเหมาะสมกับความผิด และทำให้ผู้กระทำความผิดนั้นได้รับการแก้ไขฟื้นฟูอย่างเหมาะสม จึงควรมีการแก้ไขปรับปรุงกฎหมายที่เกี่ยวข้อง เพื่อให้ศาลสามารถมีคำสั่งใช้มาตรการบริการสังคมแทนโทษได้อย่างเป็นอิสระ และมีการกำหนดรูปแบบ ตลอดจนหลักเกณฑ์และวิธีการใช้มาตรการบริการสังคม เช่น ในเรื่องกระบวนการทำคำสั่ง ตลอดจนการกำหนดประเภทงาน ให้เป็นอำนาจของศาลทั้งหมด โดยไม่จำต้องสอบถามความยินยอมของผู้กระทำความผิด หรือในเรื่องระยะเวลาของการทำงานบริการสังคม มีการกำหนดจำนวนชั่วโมงการทำงานที่ค่อนข้างสูง เป็นต้น ซึ่งจะมีความแตกต่างจากมาตรการบริการสังคมที่บัญญัติอยู่ในประมวลกฎหมายอาญาของประเทศไทยในปัจจุบัน อันจะเป็นการพัฒนาระบบการลงโทษที่เป็นประโยชน์ต่อผู้กระทำความผิดและสังคมมากขึ้น