องค์การการค้าโลกกับการแก้ไขข้อพิพาททางการค้าระหว่างประเทศไทยกับสหภาพยุโรป : ศึกษากรณีพาทการอุดหนุนการส่งออกน้ำตาลของสหภาพยุโรปในช่วงปี ค.ศ. 2004-2009

Abstract

ศึกษาถึงบทบาทของไทยในระเบียบระหว่างประเทศในการระงับข้อพิพาทภายใต้องค์การการค้าโลก เพื่อคลี่คลายข้อพิพาททางการค้ากับสหภาพยุโรปในเรื่องการอุดหนุนการส่งออกน้ำตาล นอกจากนั้นไทยได้สร้างความร่วมมือและการสนับสนุนจากประเทศต่างๆ ที่เป็นประเทศคู่กรณีพิพาทร่วมกับไทย อันได้แก่ บราซิลและออสเตรเลีย เพื่อเพิ่มอำนาจต่อรองในกรณีข้อพิพาท โดยผู้วิจัยได้อาศัยแนวคิดระเบียบระหว่างประเทศมาเป็นกรอบในการวิเคราะห์ จากการศึกษาพบว่า ประการแรก องค์การการค้าโลก ถือเป็นระเบียบระหว่างประเทศที่ครอบคลุมประเด็นทางด้านการค้า และประเด็นที่เกี่ยวข้องกับการค้าในยุคปัจจุบัน และได้รับการยอมรับและถือปฏิบัติจากนานาประเทศ มีการระบุลักษณะของการปกป้องทางการค้าโดยเฉพาะอย่างยิ่งการอุดหนุนการส่งออก ตลอดจนมีกระบวนการระงับข้อพิพาทที่พัฒนาขึ้นจากข้อตกลงแกตต์เดิม ให้มีลักษณะเป็นขั้นตอนและเป็นรูปธรรม เพื่อแก้ไขปัญหาและข้อขัดแย้งทางการค้าระหว่างประเทศสมาชิกด้วยกัน จึงทำให้องค์การการค้าโลกกลายมาเป็นที่พึ่งสำคัญของประเทศกำลังพัฒนาที่ส่งออกสินค้าเกษตรอย่างไทย ดังแสดงให้เห็นได้จากกรณีศึกษาข้อพิพาทกับสหภาพยุโรป เรื่องการอุดหนุนการส่งออกน้ำตาล ประการที่สอง กระบวนการระงับข้อพิพาทเปิดโอกาสในการสร้างกลุ่มพันธมิตรของไทย และกลไกในการระงับข้อพิพาทได้ทำให้ไทยและโจทก์ร่วมอย่างออสเตรเลียและบราซิลเป็นฝ่ายชนะ การต่อรองกับสหภาพยุโรปภายใต้ระเบียบระหว่างประเทศอย่างองค์การการค้าโลก จึงไม่อิงกับความสัมพันธ์เชิงอำนาจเหมือนกับการเจรจาต่อรองในรูปแบบทวิภาคี