การชดใช้ค่าเสียหายสำหรับการจัดการเลือกตั้งใหม่ การเลือกตั้งซ่อม และการสรรหาใหม่ของสมาชิกรัฐสภา

Abstract

การพ้นจากตำแหน่งโดยเหตุถูกเพิกถอนสิทธิการเลือกตั้งด้วยเหตุทุจริตการเลือกตั้ง และการลาออกโดยปราศจากเหตุอันสมควรของสมาชิกรัฐสภา ทำให้รัฐต้องจัดให้มีการเลือกตั้งใหม่ เลือกตั้งซ่อม หรือสรรหาใหม่ ค่าใช้จ่ายในการดำเนินการดังกล่าว ในปัจจุบันรัฐเป็นผู้รับผิดชอบ แต่สมาชิกรัฐสภาที่ถูกเพิกถอนสิทธิการเลือกตั้ง ด้วยเหตุทุจริตการเลือกตั้งบางประเภทและการลาออกโดยปราศจากเหตุอันสมควรของสมาชิกรัฐสภาที่ต้องจัดให้มีการเลือกตั้งใหม่ไม่ต้องรับผิดชอบค่าใช้จ่ายดังกล่าว จากการศึกษาพบว่ากฎหมาย ได้บัญญัติให้สำนักงานคณะกรรมการการเลือกตั้งมีอำนาจเรียกให้ชดใช้ค่าเสียหายจากผู้เป็นต้นเหตุให้ต้องมีการจัดการเลือกตั้งใหม่และต้องเป็นเหตุให้ถูกเพิกถอนสิทธิการเลือกตั้งด้วยเหตุทุจริตการเลือกตั้ง และสำนักงานคณะกรรมการการเลือกตั้งได้ใช้หลักในการเรียกให้ชดใช้ค่าเสียหายจากสมาชิกรัฐสภาที่ถูกเพิกถอนสิทธิเลือกตั้งและต้องจัดให้มีการเลือกตั้งใหม่เนื่องจากเกิดค่าใช้จ่ายในอันจะเรียกค่าเสียหายได้ แต่ไม่ได้เกิดจากการทุจริตการเลือกตั้ง โดยฟ้องเรียกค่าเสียหายฐานละเมิดตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ที่อยู่บนพื้นฐานเพื่อเยียวยาผู้เสียหายให้กลับคืนสู่สถานะเดิมมากที่สุด จากหลักเกณฑ์ดังกล่าวจึงทำให้การเรียกให้ชดใช้ค่าใช้จ่ายจำกัดเฉพาะสมาชิกรัฐสภาที่เป็นต้นเหตุให้ต้องมีการจัดการเลือกตั้งใหม่เพราะเป็นการกระทำผิดกฎหมายและมีค่าเสียหายที่จะเรียกให้ชดใช้ได้ นอกจากนั้นมีการรับรองของสำนักงานคณะกรรมการการเลือกตั้งว่าการลาออกของสมาชิกรัฐสภาเป็นสิทธิตามรัฐธรรมนูญที่ไม่อาจเรียกให้ชดใช้ค่าเสียหายจากสมาชิกรัฐสภาที่เป็นต้นเหตุให้ต้องมีการจัดการเลือกตั้งใหม่ แม้จะเกิดความเสียที่รัฐต้องจัดสรรงบประมาณแผ่นดินมาดำเนินการจัดการเลือกตั้งใหม่เช่นเดียวกับสมาชิกรัฐที่ได้ถูกเพิกถอนสิทธิเลือกตั้งและต้องจัดให้มีการจัดการเลือกตั้งใหม่ ผู้เขียนจึงเสนอให้นำหลักการในเรื่องค่าเสียหายเชิงลงโทษ(Punitive Damages) ที่มีวัตถุประสงค์กำหนดค่าเสียหายนอกเหนือจากค่าเสียหายที่แท้จริง เพื่อเป็นการยกเว้นหลักในการเรียกค่าเสียหายทั่วไปตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ ที่สำนักงานคณะกรรมการการเลือกตั้งใช้ในการฟ้องให้ชดใช้ค่าเสียในการจัดการเลือกตั้งใหม่ มาบัญญัติไว้เป็นกฎหมายเฉพาะเพื่อให้เกิดความครอบคลุมในการเรียกค่าเสียหายจากสมาชิกรัฐสภาที่เป็นต้นเหตุให้ต้องมีการเลือกตั้งใหม่ การเลือกตั้งซ่อม และการสรรหาใหม่ ในทุกกรณี และการบัญญัติหลักเกณฑ์ให้ชัดเจนในเรื่องการลาออกของสมาชิกรัฐสภาที่ต้องจัดให้มีการเลือกตั้งใหม่ว่าต้องเป็นเหตุที่มีความสมควรอย่างยิ่งในการลาออกของสมาชิกรัฐ เพื่อให้สำนักงานคณะกรรมการการเลือกตั้งใช้ในการพิจารณาฟ้องร้องเรียกค่าเสียหายจากสมาชิกรัฐสภาที่ได้ลาออกไปจนเป็นเหตุให้มีการจัดการเลือกตั้งใหม่