การศึกษากระบวนท่ารำในพิธีรำผีมอญ อำเภอโพธาราม จังหวัดราชบุรี กรณีศึกษา กระบวนท่ารำของผู้ประกอบพิธี นางสมจิตร หลวงพันเทา

อุบลวรรณ โตอวยพร

DSpace Home
→
Faculty and Institute
→
Faculty of Fine and Applied Arts - Fine Arts
→
Fine Arts - Theses
→
View Item

dc.contributor.advisor	มาลินี อาชายุทธการ
dc.contributor.author	อุบลวรรณ โตอวยพร
dc.contributor.other	จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย. คณะศิลปกรรมศาสตร์
dc.date.accessioned	2017-10-14T13:22:01Z
dc.date.available	2017-10-14T13:22:01Z
dc.date.issued	2551
dc.identifier.uri	http://cuir.car.chula.ac.th/handle/123456789/53520
dc.description	วิทยานิพนธ์ (ศศ.ม.)--จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, 2551	en_US
dc.description.abstract	ศึกษาองค์ประกอบของพิธีรำผีมอญ อำเภอโพธาราม จังหวัดราชบุรี และศึกษากระบวนท่ารำอันเป็นเอกลักษณ์ของพิธีรำผีมอญอำเภอ โพธาราม จังหวัดราชบุรี โดยศึกษากระบวนท่ารำของผู้ประกอบพิธี คือ นางสมจิตร หลวงพันเทา ผลการวิจัยพบว่า พิธีรำผีมอญเป็นพิธีที่เกิดจากความเชื่อเรื่องการนับถือผีบรรพบุรุษของชาวมอญ เป็นพิธีกรรมที่มีกระบวนท่ารำเป็นหัวใจหลักในการดำเนินพิธี โดยมี "โต้ง" เป็นผู้ดำเนินพิธีด้วยการร่ายรำกระบวนท่ารำต่างๆ ประกอบการบรรเลงดนตรี ในชุมชนมอญ อำเภอโพธาราม จังหวัดราชบุรี มีโต้งเพียงคนเดียวเท่านั้น คือ โต้งสมจิตร หลวงพันเทา ที่มีการสืบทอดกระบวนท่ารำพิธีรำผีกันมาหลายชั่วอายุคน สาเหตุการจัดพิธีรำผีมอญเกิดจากการผิดผีอย่างรุนแรง หรือการบนบานศาลกล่าวเพื่อให้ได้ในสิ่งที่ต้องการ มีวัตถุประสงค์เพื่อทำให้ผีพอใจ และหรือให้อภัยในสิ่งที่ลูกหลานทำผิดและกลับมาปกปักรักษาเช่นเดิม พิธีรำผีจะจัดในเดือนคู่นิยมจัดพิธีมากที่สุดในเดือนหกโดยเว้นกระทำในวันพระ วันเสาร์ และในช่วงเข้าพรรษา รูปแบบของพิธีรำผีมอญมีทั้งสิ้น 32 ขั้นตอน สามารถแบ่งออกได้เป็น 6 ช่วง ได้แก่ การกำจัดสิ่งไม่ดี การเชิญผีบรรพบุรุษ การบูชาผีบรรพบุรุษ การเลี้ยงผีบรรพบุรุษ การละเล่นรื่นเริงและการเสี่ยงทายอนาคต จากการวิจัยสามารถสรุปกระบวนท่ารำในพิธีรำผีมอญได้ 3 ประเภท คือกระบวนท่ารำหลัก กระบวนท่ารำเฉพาะขั้นตอนที่โต้งรำเดี่ยว กระบวนท่ารำเฉพาะขั้นตอนที่โต้งรำนำและมีผู้รำ รำตาม มีกระบวนท่ารำที่เป็นเอกลักษณ์ของโต้งสมจิตร หลวงพันเทา ได้แก่ ท่านั่งรำมือเปล่า ท่ายืนรำมือเปล่า ท่ารำใบขาไก่ดำ ท่ารำฮะโก่ง ท่ารำดาบ ท่ารำหอก ท่ารำพานเทียน ท่ารำรอบต้นหว้า ท่ารำทะแยมอญ และท่ารำทุกมะพร้าว รูปแบบของการแสดงในช่วงเพลงช้าท่ารำเป็นการเชิญผีบรรพบุรุษ ช่วงที่สองเป็นเพลงเร็ว ท่ารำสื่อถึงการปัดเป่าและต่อสู้กับสิ่งไม่ดี ลักษณะของท่ารำจะเน้นการวาดแขนจากข้างหนึ่งไปอีกข้างหนึ่ง แขนอยู่ระดับตั้งแต่เหนือศีรษะจนถึงระดับเอว การเคลื่อนที่ของเท้าในเพลงช้าใช้การเลื่อนเท้า และตบเท้าอยู่กับที่ในเพลงเร็วใช้การเขย่งเท้า และการกระโดดเป็นหลัก การเลื่อนเท้านี้แสดงให้เห็นถึงนาฏยลักษณ์ที่สำคัญของนาฏยศิลป์มอญ ที่ปรากฎอยู่ในการแสดงของชาวมอญไม่ว่าจะเป็นชุมชนใดก็ตาม กระบวนท่ารำที่ประกอบในพิธีรำผีมอญ ทำให้เห็นถึง บทบาท หน้าที่ของนาฏยศิลป์ในพิธีกรรม ที่เป็นสื่อกลางในการสื่อสารกับสิ่งเหนือธรรมชาติอีกด้วย กระบวนท่ารำในพิธีดังกล่าวนี้ยังคงอยู่คู่กับพิธีรำผีมอญไปตราบเท่าที่ชาวมอญ อำเภอโพธาราม จังหวัดราชบุรี ยังคงนับถือผีบรรพบุรุษอยู่ แต่อาจมีการปรับเปลี่ยนให้เหมาะสมกับยุคสมัย	en_US
dc.description.abstractalternative	Study the fundamental elements of Rum Phi Mon (Mon spirit dance) in Photharam District of Ratchaburi Province and its unique dance styles Through the dances of Mrs. Somchit Luangpantao, a ritual practitioner. The research findings reveal that Rum Phi Mon ritual is originated from the Mon people's belief in ancestor worship. The Mon spirit dance centers on the dances performed by a ritual practitioner, known as "Tong", who conducts the ritual by performing various dances in accompaniment to music. There is only "tong" in the Mon community of Photharam District of Ratchaburi Province, Mrs. Somchit Luangpantao. Rum phi Mon dance in this community has been transmitted for many generations. The main reasons behind the holding of Rum Phi Mon ritual are to rectify any serious transgression of one's ancestor spirit or to request their favors in certain problems. Rum Phi Mon ritual is held to please one's ancestor spirit or to ask their forgiveness for one's misconducts and to regain the spirits' protection. Rum Phi Mon ritual is generally held in a month of even number, the sixth month being the most of the year the ritual. However, the Mon people refrain from holding this ritual on Buddhist holy days, Saturdays and Khao Phansa (Buddhist Lent). There are a total of 32 ritual steps in the performance of Rum Phi Mon, which can be grouped into 6 phases : Eimination of misfortune, Invitation of ancestor spirits, Ancestor spirit worship, Food offering to ancertor spirits, Entertainment, and Divination. From this research the dance styles of Rum Phi Mon can be summarized into 3 categories : Principal dance steps, Specific dance steps for Tong's solo dances, and Specific dance steps for a dance in which a Tong leads and other dancers follow. Unique characteristic dance styles of Tong Somchit Luangpantao are : Dancing with empty hands while sitting, Dancing with empty hands while standing, Black chicken's leg dance, Hakhong dance, Sword dance Spear dance, Phan Tian (pedestal tray for candle) dance, Dancing around a Wah tree, Tayae Mon Dance, and Coconut shell cracking dance. The ritual begins with slow dances to invite ancestor spirit to the ritual venue, followed by quick dances to fight against and ward off misfortunes ; focusing on the moving of the arms from side to side, positioning the arms at different levels from overhead to waist levels. In slow dances the dancer's feet are shifted and stomped on fixed position, while dancing on foot and jumping are mainly used in quick dances. These feet movements are fundamental to the traditional Mon dances and are always present in the performing arts of all Mon communities. The dance styles employed in Rum Phi Mon ritual reveal the roles and functions of dances in a ritual that allows human to communicate and mediate with supernatural beings. These dance styles will persist along with the Rum Phi Mon ritual as long as the Mon people in Phothram district of Ratchaburi Province continue to adhere to their belief in ancestor worship. The dance will, to some extent, be modified to keep pace with other changes in each period.	en_US
dc.language.iso	th	en_US
dc.publisher	จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย	en_US
dc.relation.uri	http://doi.org/10.14457/CU.the.2008.962
dc.rights	จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย	en_US
dc.subject	สมจิตร หลวงพันเทา	en_US
dc.subject	รำผีมอญ	en_US
dc.subject	มอญ -- พิธีทางศาสนาและพิธีกรรม -- ไทย -- โพธาราม (ราชบุรี)	en_US
dc.subject	มอญ -- ไทย -- โพธาราม (ราชบุรี)	en_US
dc.subject	การรำทางศาสนา -- ไทย -- โพธาราม (ราชบุรี)	en_US
dc.subject	การนับถือบรรพบุรุษ -- ไทย -- โพธาราม (ราชบุรี)	en_US
dc.subject	โพธาราม (ราชบุรี) -- ความเป็นอยู่และประเพณี	en_US
dc.subject	Somchit Luangpantao	en_US
dc.subject	Dance in Spirit	en_US
dc.subject	Religious dance -- Thailand -- Ratchaburi	en_US
dc.subject	Mon (Southeast Asian people) -- Thailand -- Photharam (Ratchaburi)	en_US
dc.subject	Mon (Southeast Asian people) -- Rites and ceremonies -- Thailand --	en_US
dc.subject	Ancestor worship -- Thailand -- Photharam (Ratchaburi)	en_US
dc.subject	Photharam (Ratchaburi) -- Manners and customs	en_US
dc.title	การศึกษากระบวนท่ารำในพิธีรำผีมอญ อำเภอโพธาราม จังหวัดราชบุรี กรณีศึกษา กระบวนท่ารำของผู้ประกอบพิธี นางสมจิตร หลวงพันเทา	en_US
dc.title.alternative	Study of Dance in Spirit Dance of Mon Photharam District Ratchaburi Province case study : dance of Mrs.Somchit Luangpantao	en_US
dc.type	Thesis	en_US
dc.degree.name	ศิลปศาสตรมหาบัณฑิต	en_US
dc.degree.level	ปริญญาโท	en_US
dc.degree.discipline	นาฏยศิลป์ไทย	en_US
dc.degree.grantor	จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย	en_US
dc.email.advisor	malinee_ae@yahoo.co.th
dc.identifier.DOI	10.14457/CU.the.2008.962