ความสัมพันธ์ระหว่างการสำรวจอาชีพและความแน่ใจทางอาชีพในนักเรียนมัธยมศึกษาตอนปลายโดยมีอุปสรรคในการตัดสินใจเกี่ยวกับอาชีพเป็นตัวแปรควบคุม

Abstract

งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ เพื่อศึกษาอิทธิพลของการสำรวจอาชีพต่อความแน่ใจทางอาชีพ โดยมีอุปสรรคในการตัดสินใจเกี่ยวกับอาชีพเป็นตัวแปรควบคุม โดยใช้สถิติวิเคราะห์การถดถอยพหุแบบลำดับขั้น (Hierarchical Multiple Regression Analysis) ผู้เข้าร่วมการวิจัยเป็นนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาตอนปลาย จำนวน 878 คน ประเมินแบบสอบถาม การสำรวจอาชีพ อุปสรรคในการตัดสินใจเกี่ยวกับอาชีพ และเครื่องมือวัดแววทางอาชีพฉบับนักเรียน โดยมีสมมติฐานว่าเมื่อควบคุมตัวแปร อุปสรรคในการตัดสินใจเกี่ยวกับอาชีพแล้ว การสำรวจอาชีพจะสามารถร่วมกันอธิบายความแน่ใจทางอาชีพได้ จากผลการวิจัยพบว่าพฤติกรรมการสำรวจอาชีพ ไม่สามารถทำนายความแน่ใจทางอาชีพได้ แม้จะมีอุปสรรคในการตัดสินใจเกี่ยวกับอาชีพเป็นตัวแปรควบคุม แต่เมื่อทำการวิเคราะห์โดยแยกความแน่ใจทางอาชีพ ออกเป็นสองส่วน ตามจำนวนกิจกรรมทางอาชีพที่ชอบ และ ตามจำนวนกิจกรรมทางอาชีพที่ไม่ชอบ ในกลุ่มตัวอย่างนักเรียนมัธยมปลายพบว่า 1). การสำรวจทางอาชีพ ทั้ง 3 รูปแบบ มีความสัมพันธ์ทางบวกต่อ จำนวนกิจกรรมทางอาชีพที่ชอบ (การสำรวจสิ่งแวดล้อม β = .08, p < .05, การสำรวจตนเอง β = .08, p < .05, การทดลองทำกิจกรรมทางอาชีพ β = .22, p < .001) 2). การสำรวจอาชีพด้วยการทดลองทำกิจกรรมทางอาชีพ มีความสัมพันธ์ทางลบต่อ จำนวนกิจกรรมทางอาชีพที่ไม่ชอบ (β = -.17, p < .001) สรุปได้ว่ายิ่งผู้เข้าร่วมวิจัยนักเรียนมัธยมศึกษาตอนปลายใช้เวลากับการสำรวจอาชีพมาก ก็จะยิ่งมีจำนวนกิจกรรมทางอาชีพที่ชอบหลากหลายมากขึ้น งานวิจัยนี้ทำให้เห็นว่าการสำรวจอาชีพของนักเรียนมัธยมศึกษาตอนปลายนั้นยังมีลักษณะของการสำรวจเพื่อทำความรู้จักอาชีพ และสร้างความสนใจเกี่ยวกับอาชีพต่าง ๆ การสำรวจอาชีพของนักเรียนมัธยมศึกษาตอนปลายโดยส่วนใหญ่ นั้นมีแนวโน้มที่จะยังไม่สามารถให้คำตอบได้อย่างชัดเจนว่าตนไม่ชอบอาชีพใดบ้าง หรือยังไม่สามารถตัดตัวเลือกเกี่ยวกับกิจกรรมทางอาชีพ เพื่อช่วยให้ตนสามารถตัดสินใจเกี่ยวกับอาชีพได้อย่างมีประสิทธิภาพ